Echte vrijheid voor Arabieren

Maar zie, de oppermensen die zichzelf een volk in hun eigen beeld konden scheppen, die nieuwe culturen zaaiden en een stralende toekomst bereidden voor de mensheid, zij staan daar plots als de mannen die ze maar zijn. Arme, koortsige zwervers, gestoorde schoften, stoffige harlekijnen die in een oude hangar hangen. Ze vallen als vliegen, de ene na de andere.

En tegen de verwachtingen in, ondanks jaren van gepieker, beleven we er geen vreugde aan hen onder de aarde te zien verdwijnen. Voldoening, ja, maar geen vreugde. En daar is een koele reden voor: we weten dat hun einde niets regelt. Het geeft meer waarde aan het leven in het land, dat is zeker, en we kunnen er hartelijk om lachen en dansen, maar dat blijft niet duren.

Niets lijkt meer op het verleden dan een toekomst die niet breekt met het heden. We zien best wat er moet gebeuren, ook al zegt niemand het hardop –niemand durft het zelfs al te denken. Wij wéten dat we verder moeten gaan in onze opstanden om de echte vrijheid te bereiken, de enige die de poorten naar de toekomst open kan gooien. We moeten de degens kruisen met onszelf en met datgene binnenin onszelf dat ons belet de sprong te wagen: de religie, die nooit meer geweest is dan kwezelarij, de feodale en tribale structuren die onze samenlevingen omknellen, de cultuur van onderwerping en stilte die ons gedrag onderbouwt, en niet te vergeten onze diepgewortelde gehechtheid aan de bazaareconomie die ons slap maakt en doet leven als renteniers van de arbeid van anderen.

En nu we het toch over vrijheid hebben, we moeten beginnen bij het begin: de vrouwen bevrijden uit alle gevangenissen waarin ze opgesloten zitten, die van hun echtgenoot, broers, ooms, van hun religie, van de staat en van de stompzinnige gewoontes die hun in onwetendheid houden, zelfs als ze tienmaal beter opgeleid zijn dan alle mannen van de familie of de wijk. Kortom, we moeten de Annapurna bedwingen van verboden en ellende die wij in ons dragen, en niet enkel de kleine dictator van om de hoek die tevreden was met een baksjisj van drie cent.

De Algerijnse auteur Boualem Sansal ontving in 2011 de prestigieuze Vredesprijs van de Duitse boekhandels. Zijn krachtige literaire oeuvre is verboden in Algerije, maar wordt internationaal vertaald en geroemd. Op 20 maart opent hij het Passa Porta festival in Brussel met een pleidooi voor meer verbeeldingskracht in onze samenleving. Op 21 maart praat hij met de Chinese auteur Liao Yiwu en op 22 maart neemt hij deel aan een avond over Arabische Lente, Arabisch réveil of Arabische revolutie? Meer informatie over Passa Porta Festival.