“‘‘Een rondpunt laat je toch ook niet enkel door een buurtcomité aanleggen?’’

‘Ninove zal binnenkort geen Faire Gemeente meer zijn’, kopte Het Laatste Nieuws enkele weken geleden. De nieuwe bestuursploeg pakte breed uit met deze beslissing en voegde er meteen een extra besparing aan toe: het schrappen van subsidies voor ontwikkelingssamenwerking. Dit werd niet alleen voorgesteld als een financiële maatregel, maar vooral als een symbolische breuk met het vorige bestuur. 

Hoewel de situatie in Ninove uitzonderlijk is, blijft het niet de enige gemeente waar de Faire Gemeente-titel (voorlopig) niet werd hernieuwd. Sommigen stellen dat de campagne na twintig jaar aan kracht heeft ingeboet. Maar hoe verklaar je dan dat 167 gemeenten – goed voor 59% van de Vlaamse gemeenten – wél hun engagement herbevestigen? De reden voor deze koerswijziging ligt duidelijk elders. 

Lokaal mondiaal beleid: geen vrijblijvende optie 

De Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) omschrijft lokaal mondiaal beleid als ‘een gemeentebreed beleid dat bijdraagt aan meer internationale rechtvaardigheid via mondiale beleidskeuzes, mondiaal burgerschap en mondiale samenwerking’. De Faire Gemeente-campagne speelt hierin een rol, net als andere initiatieven. 

Dat sommige gemeenten hun engagement anders willen invullen, is hun goed recht. Maar dat het loslaten van de titel vaak gepaard gaat met een bredere afbouw van mondiaal engagement – met Ninove als pijnlijk voorbeeld – is wél zorgwekkend. Het roept de vraag op of beleidsmakers wel beseffen hoe cruciaal lokaal mondiaal beleid is. 

Lokaal beleid, mondiale impact 

Mondiaal engagement op lokaal niveau beperkt zich niet tot het sensibiliseren van inwoners over eerlijke handel. Het betekent dat beleidsbeslissingen worden afgewogen tegen hun bredere impact, ook buiten de gemeentegrenzen. 

Neem het gemeentelijk aankoopbeleid: door expliciet te kiezen voor duurzame en eerlijke producten, draagt een gemeente bij aan betere arbeidsomstandigheden en milieuvriendelijke productie wereldwijd. In tijden van klimaatverandering, economische ongelijkheid en sociale onrechtvaardigheid is dit geen bijkomstigheid, maar een noodzaak. Toch tonen de verkiezingen van 2024 aan dat mondiaal engagement steeds vaker wordt gezien als een luxe in plaats van een morele plicht. 

167 gemeenten tonen dat het wél kan 

Gelukkig bewijzen veel gemeenten dat een andere koers mogelijk is. Maar liefst 167 Faire Gemeenten blijven hun verantwoordelijkheid opnemen en erkennen dat lokaal beleid onlosmakelijk verbonden is met mondiale uitdagingen. Dit is geen vrijblijvende inspanning, maar een bewuste keuze, gedragen door zowel beleidsmakers als ambtenaren en vrijwilligers. 

Want net zoals je de aanleg van een rondpunt niet overlaat aan een buurtcomité, kan je lokaal mondiaal beleid niet enkel overlaten aan geëngageerde burgers. Het vraagt om structureel beleid, verankerd in de bestuurskeuzes van elke gemeente of stad. 

Een toekomst voor lokaal mondiaal engagement 

De Faire Gemeente-beweging toont al meer dan twintig jaar aan dat lokaal mondiaal engagement loont. De uitdaging voor de komende twintig jaar is duidelijk: verloren gemeenten opnieuw meekrijgen, huidige Faire Gemeenten blijven motiveren – dikke merci voor jullie engagement- en het belang van een eerlijk en duurzaam lokaal beleid blijven onderstrepen. 

De vraag is dan ook niet of dit in de toekomst nog noodzakelijk zal zijn, maar wel wie de verantwoordelijkheid voor lokaal mondiaal beleid nog zal willen opnemen?