Eerst de Cru, dan de rest?

Het concept op zich is niet nieuw. Het belang van de korte keten, duurzaamheid en  de directe connectie tussen consument en boer staat ook centraal bij initiatieven zoals Voedselteams, Hartenboer en Groenteabonnementen. ‘Cru’ is echter een sterk en alternatief signaal van een retailer die van ‘de laagste prijs garantie’ zijn handelsmerk heeft gemaakt.   

Duurzame voeding is ‘hot’ en ontgroeit nu snel de alternatieve kinderschoenen. ‘Cru’ richt zich op deze  overtuigde en groeiende  groep van consumenten. Maar wat met de rest van het aanbod in de Colruyt supermarkten? Daar ligt de grootste markt en dus de grootste uitdaging.

In een onderzoek dat Fairtrade Belgium recent bekend maakte, zegt de meerderheid (81%) van de consumenten bewust te willen consumeren, maar geeft 79% ook toe zich in de praktijk te laten leiden door de laagste prijs. De consument blijkt dus de belangrijkste ‘aandrijver’ te zijn van de moordende prijzenslag die vandaag woedt en die niet alleen boeren onder druk zet, maar ook de voedingsindustrie en de retailers in de tang houdt.
Tegelijk geeft 70% van de consumenten in het zelfde onderzoek ook aan bereid te zijn om fairtrade-producten te kopen indien ze beschikbaar zijn én indien ze niet duurder zijn dan de conventionele producten. De prijs gedreven Belg legt de verantwoordelijkheid voor meer duurzame voeding in de eerste plaats bij de overheid (63%), de supermarkten (62%) en de voedingsindustrie (54%) en dan pas bij zichzelf (49%). Ruim de helft (58%) vraagt de overheid om strengere criteria op te leggen opdat voeding sowieso Fairtrade zou zijn.                                    

Voedingsbedrijven en supermarkten argumenteren dat in een marktcontext de consument en zijn aankoopgedrag bepalend zijn voor de mate waarmee duurzaamheid (inclusief prijsbeleid) doorgevoerd wordt.  

Wie kijkt naar wie? Deze vicieuze cirkel kan enkel kan doorbroken worden indien alle betrokken actoren aan hetzelfde zeel trekken.

Duurzame voeding is ‘hot’ en ontgroeit nu snel de alternatieve kinderschoenen. ‘Cru’ richt zich op deze  overtuigde en groeiende  groep van consumenten.

In de zoektocht naar een schaalvergroting van duurzame voeding zal het belangrijk zijn om sector overschrijdende dialoog en samenwerking tussen de verschillende schakels in de keten  te stimuleren en te organiseren (producenten, verwerkende  industrie, supermarkten). Vandaag bestaat er een ketenoverleg waar de grote sectoren aan tafel zitten (Boerenbond, ABS, Fevia, Comeos, Bemefa, Unizo, UCM,…). Hoe kan dit overleg nog versterkt worden of in hogere versnelling gebracht worden?

Wettelijk is het  niet mogelijk om minimumprijzen voor producenten vast te leggen. Maar het kan wel dat een sector pre-competitieve afspraken maakt, waarin bedrijven overeenkomen zich aan bepaalde minimumnormen inzake duurzaamheid te houden.  Op internationaal niveau gebeurt dit nu al voor grondstoffen zoals palmolie en cacao.  Is het denkbaar dat supermarkten op nationaal niveau overeen kunnen komen om een set generieke aanbevelingen te ontwikkelen voor duurzaam aankoopbeleid waarmee ze vervolgens zelf aan de slag gaan?

Ook de overheid heeft een belangrijke rol.  Instrumenten zoals fiscaliteit kunnen worden ingezet om inspanningen op het vlak van duurzaamheid te belonen. Een overheid kan ook, in overleg met de betrokken sectoren, minimumnormen rond duurzaamheid opleggen waaraan elke speler moet voldoen.

Dit neemt niet weg dat we ook de consument, u en ik dus, niet mogen ontslaan van zijn of haar verantwoordelijkheid om aankoopgedrag aan te passen. We kunnen de consument op weg helpen door het aanbod van duurzame producten te vergroten, beschikbaar en zichtbaar te maken in de supermarkt.  Een goede en transparante communicatie zijn hierbij cruciaal.  

Jan Wyckaert is medewerker bij Vredeseilanden.