Glitter heel wat minder feestelijk voor oceanen

De populariteit van glitter en het enorme volume dat tijdens de eindejaarsfeesten wordt gebruikt, creëert een groeiend probleem van vervuiling. Er zijn vijf redenen om onze verslaving aan het glinsterende goedje terug te dringen.

1. Al wat glinstert is… plastic

Miljoenen voorwerpen worden van glitter voorzien: van kerstballen en -kaarten tot inpakpapier en cosmetica. De eindejaarsfeesten lijken sinds mensenheugenis onlosmakelijk verbonden met glinsterende versieringen. Maar is dat ook zo? De moderne glitterverslaving ontstond pas in 1934, toen de  Amerikaanse boer Henry Ruschmann een manier vond om plastic vellen in minuscule vormpjes te snijden. Hij richtte het bedrijf Meadowbrook Inventions op, vandaag nog altijd een van de grootste leveranciers van glitter wereldwijd.

De meerderheid van de commerciële producten die glitter bevatten, gebruiken anorganische glitter; hoofdzakelijk plastic zoals PET of PVC. Het bestaat meestal uit lagen met andere materialen, zoals aluminium, om extra glinstering te creëren. Onder de microscoop zie je de enorme variatie aan vormen: zeshoeken, vierkanten, driehoeken en zelfs hartjes en sterren, variërend van 6 tot amper 0,05 millimeter in diameter.

2. Glitter is helemaal niet feestelijk (voor zeedieren)

Veel mensen begrijpen nu dat microplastics zoals vezels van kledij of partikels in cosmetica gevaarlijk zijn voor het zeeleven. Maar ook glitter is een vorm van microplastic, omdat de partikels vaak kleiner zijn dan 5 millimeter.

Het goedje kan via de riolering in rivieren en de zee terechtkomen, maar ook met het regenwater uit afvalstorten wegvloeien

Het goedje kan via de riolering in rivieren en de zee terechtkomen, maar ook met het regenwater uit afvalstorten wegvloeien. Hoewel veel microplastics in waterzuiveringsstations worden tegengehouden, blijft een enorme hoeveelheid de weg naar de oceanen vinden. Door hun afmetingen kunnen ze daar makkelijk ingelicht worden door kleine zee-organismen, die geen onderscheid kunnen maken tussen partikels voedsel of plastic.

Bovendien trekken de partikels organische en onorganische chemicaliën aan, die zich eraan vasthechten, zoals PCB’s en zware metalen. Zeeleven loopt vooral gevaar als die toxische stoffen zich opstapelen in de voedselketen, zoals recent nog werd getoond in de BBC-documentaire Blue Planet II.

3. Glitter overleeft het eindejaar

Microplastics breken af onder UV-licht, de mechanische actie van het water en microben. Sommige vormen, zoals PVC, bevatten stoffen die het afbraakproces vertragen. Dat is een probleem, gezien plastic er sowieso al honderden, mogelijk zelfs duizenden jaren over doet om te vergaan. Net als andere vormen van plastic zal glitter in het zeemilieu uiteenvallen in kleinere deeltjes, die secundair microplastic genoemd worden. Hoe dan ook: glitter kan uw feestdis misschien enkele uren doen schitteren, maar het kan daarna honderden jaren voor problemen blijven zorgen.

4. Glitter laat zich moeilijk verwerken

Wie de problemen kent die glitter kan veroorzaken, vraagt zich misschien af: hoe kunnen we het goedje dan het beste verwerken? Dat is een moeilijke vraag, want bij elke manier is er een kans dat het toch nog in de oceanen terechtkomt. Spoel het goedje in elk geval nooit weg in de spoelbak.

Probeer het zoveel mogelijk opnieuw te gebruiken (of het voorwerp dat in een glitterpak is gestoken) voor een toekomstig feestproject. Maar ook daarmee is het risico niet geëlimineerd, eerder uitgesteld. Dus wat te doen?

Probeer in de eerste plaats de consumptie van glitter te verminderen: koop geen kaarten of papier met glitter, of make-up met glitterpartikels. In Groot-Brittannië hebben al verschillende kindercrèches het goedje verbannen, misschien moeten we dat vaker doen: de enige manier om echt te vermijden dat dit type van plastic bijdraagt aan het globale probleem van microplastics, is er helemaal van af te geraken en een meer milieuvriendelijk alternatief te kiezen.

5. Er bestaan betere alternatieven

Na eerdere oproepen om microplastics uit cosmetica te weren, gebeurt nu hetzelfde in toenemende mate voor glitter. Dat stuit op nogal wat tegenstand en de bewering dat wetenschappers “het plezier uit het leven willen halen”. Maar zover hoeven we helemaal niet te gaan.

Een echt sprankelend eindejaar ook voor de oceanen feestelijker kan worden in de toekomst.

Net zoals de fabrikanten van scrubs op zoek gaan naar natuurlijke materialen zoals gemalen abrikozenpitten of walnootschalen, zijn producenten van glitter begonnen met de productie van bio-afbreekbaar glitter, al te vinden via online-winkels. Dat is bijvoorbeeld gemaakt van cellulose van planten als eucalyptus, dat groeit op grond die ongeschikt is voor conventionele landbouw en weinig water nodig heeft. Het is bovendien helemaal composteerbaar - echt eco-glitter dus.

Zelfs het bedrijf waar de moderne glittertrend ontstond, wordt ecologischer: Meadowbrook Inventions levert nu ook bio-afbreekbaar glitter. Dat betekent dat - met zo’n grote leverancier aan boord - een echt sprankelend eindejaar ook voor de oceanen feestelijker kan worden in de toekomst.