“‘Het gaat goed...’

Het lijkt me niet zo makkelijk om een complex begrip als vertouwen te meten, maar maandelijks slaagt de Nationale Bank erin met cijfers na de komma aan te geven hoe wij de economische toekomst zien. Wij worden voor de gelegenheid vertegenwoordigd door een groep van 1500 Belgische consumenten die lukraak uit het telefoonboek worden geplukt. Wellicht is dat de reden waarom ze mij nog niet gevraagd hebben hoe het met mijn vertrouwen zit, ik sta er namelijk niet in.
De geselecteerden krijgen  een lijst met een twintigtal vragen waaruit moet blijken hoe ze de economische toestand zien. Gaan ze een auto  kopen het komende jaar? Is de persoonlijke  financiële situatie  verbeterd of verslechterd? Denken ze dat de werkeloosheid zal toe- of afnemen? Denken ze te kunnen sparen de volgende maanden?  Op die manier wordt de perceptie van de economische toestand omgezet in een indicator die nauwlettend wordt gevolgd door de beurs. Het orakel van Delphi in hedendaagse vorm.
Maar dus, de voorbije maanden schiet het consumentenvertrouwen de hoogte in. Kijk, we beleven net een horrorzomer vol natuurrampen . Overstromingen, droogtes, modderstromen, bosbranden en hittedoden.  Miljoenen mensen zijn in uitzichtloze miserie gestort, en hebben  dan nog eens de pech dat hun ramp niet echt aanslaat bij de media. De eerste zes maanden van 2010 waren wereldwijd de warmste ooit door menselijke instrumenten gemeten. De verwachting is dat voedselprijzen zullen stijgen.  Het  consumentenvertrouwen gaat omhoog.
 Zeggen dat de financiële en economische crisis achter de rug zouden zijn is wellicht wat voorbarig. Er is grote zenuwachtigheid op de beurs en de kans dat er een tweede Griekenland opduikt wordt door economen niet uitgesloten.  Het zou zelfs een Griekenland aan de Noordzee kunnen zijn. Of er dan nog genoeg middelen gevonden kunnen worden om het financieel systeem draaiende te houden is maar de vraag. De goedgeïnformeerde consumenten uit het telefoonboek zijn er echter gerust op. De gouden jaren zijn op komst.
Er is nog niet direct een regering in zicht, al wordt er vrolijke gecommuniceerd over mogelijkheden om 24 miljard te besparen zonder dat iemand er slechter zal van worden. Interessant om te constateren dat consumentenvertrouwen bij de Vlamingen nog sterker omhoog gaat dan dat van de Belgen. Heeft het te maken met de verkiezingsuitslag en een onwrikbaar vertrouwen in onze nieuwe leider? Hoe minder regering hoe meer vertrouwen? Zo lijkt het wel.
We blijken dus middenin een ecologische, economische en sociale crisis te zitten. Psychologen hebben mogelijke verklaringen waarom in tijden van onzekerheid consumeren zo belangrijk is. Winkelen is een uitstekend mechanisme om ongemak of onvrede te counteren. Veel slecht nieuws op de radio? Ga gewoon eens rondlopen in een winkelcentrum met alle de vrolijke kleuren, het steeds zo aantrekkelijke aanbod, de vooruitzichten van genot en opwinding bij al de aangeboden spullen.  Vooral het zien van  vele andere winkelende medemensen zorgt voor geruststelling.  Alles is normaal, de rekken puilen uit, de mensen blijven kopen. Dan zal het wel meevallen met al die onheilstijdingen.
Mensen kunnen zichzelf makkelijk om de tuin leiden, dat is al langer bekend. En het is nu eenmaal eenvoudiger te geloven dat je eigen manier van leven de juiste is, dan lastige vragen stellen over de effecten en de duurzaamheid ervan. Dus laat het consumentenvertrouwen nog maar even stijgen. Op een dag zullen historici zich suf piekeren over de getallenreeksen van de Nationale Bank. Ik wed dat ze zich inspireren op de film van Franny Armstrong en de periode waarin we nu leven ‘the age of stupid’ zullen dopen.