Astrid Pepermans
“‘Imperfectie is universeel’
Wetenschapper Astrid Pepermans reageert met dit opiniestuk spontaan op de column ‘Mijn imperfecte lichaam’ waarin MO* columniste Sabrine Ingabire de westerse schoonheidsidealen aanklaagt.
Steve Jurvetson (CC BY 2.0)
Toen ik afgelopen weekend een artikel las dat via een vriend op mijn facebookfeed verscheen fronste ik meermaals de wenkbrauwen. In dit stuk klaagt MO* columniste Sabrine Ingabire de westerse schoonheidsidealen aan.
Deze idealen dwingen immers duizenden verschillende vrouwen ertoe zich uit te hongeren om kost wat kost het label van de perfectie te kunnen krijgen.
Begrijp me niet verkeerd, ik vind het erg moedig van Sabrine om de torenhoge mentale én fysieke uitdagingen waarmee (zwarte) vrouwen in een (witte) westerse maatschappij te kampen hebben in de verf te zetten. Toch zijn er dingen in dit stuk die volledig voorbij gaan aan wat de kern van dit stuk zou moeten zijn: het universele probleem van extreme esthetische standaarden en rituelen.
Mannelijke regulering
De eerste paragraaf waarbij ik vraagtekens plaats, betreft de verwijzing naar de mannelijke regulering van het vrouwelijke uiterlijk. De manier waarop de oorzaak van de westerse schoonheidsidealen volledig tot de man en de patriarchale samenleving wordt gereduceerd, is net iets te kort door de bocht.
Magazines, columns, blogs geschreven door vrouwen voor vrouwen spannen de kroon in het bevestigen en opleggen van de schoonheidsidealen die Sabrine beschrijft.
‘Honderden mannen willen niets liever dan een vrouw met wat “pak aan het lijf” en gruwelen van de skeletten die op talloze affiches’
Honderden mannen willen niets liever dan een vrouw met wat “pak aan het lijf” en gruwelen van de skeletten die op talloze affiches in onze metrostations hangen. Wat betreft extreme schoonheidsidealen hebben met andere woorden zowel de vrouw als de man een flinke duit in het zakje.
Bovendien zijn ook beide geslachten slachtoffer. Het vrouwelijk aandeel van de 3.54 procent Belgische meerderjarigen die aan een eetstoornis geleden hebben, is inderdaad wel een stuk groter dan het mannelijke.
Toch schaamt een op de tien Vlaamse jongens zich voor zijn lichaam en overweegt evenveel om anabole steroïden te gebruiken met als doel hun spiermassa te vergroten. De reden: voldoen aan de eisen die de meisjes hen stellen.
Grootmoeder vertelt
Vervolgens is er de anekdote waarin Sabrine’s Rwandese grootmoeder vertelt hoe twee tot drie generaties terug, niet de westerse schoonheidsidealen, maar wel de gezondheid van de vrouwen en de kinderen was die in Rwanda centraal stonden, ongeacht het feit dat dit land ook patriarchale samenleving kent.
‘In Rwanda beginnen duizenden meisjes op heel jonge leeftijd én op eigen houtje wel met een schaamlipvergroting’
In tegenstelling tot landen zoals Djibouti en Somalië mogen er in Rwanda dan wel relatief weinig vrouwenbesnijdenissen zijn, duizenden meisjes beginnen er op heel jonge leeftijd én op eigen houtje wel met een schaamlipvergroting.
Ondanks het feit dat de Wereldhandelsorganisatie deze praktijk opnam in haar lijst van genitale verminkingen, zien weinig Rwandese vrouwen er graten in, aangezien het tot meer seksueel genot zou leiden zowel voor man als vrouw - veel vrouwen spreken dit evenwel tegen.
Een esthetische ingreep hoeft, tot zover ik weet, niet per se fysiek schadelijk te zijn -hoewel hierover eveneens onenigheid bestaat- om een schoonheidsideaal te vormen waarnaar duizenden vrouwen streven teneinde aan de verwachtingen van hun man te voldoen.
Van alle tijden
Schoonheidsidealen zijn iets van alle tijden en gelden in alle uithoeken van de wereld.
Het Chinese schoonheidsideaal hield tijdens de tijdens de Tang-dynastie de sterk ingebonden lotusvoetjes in. In Afrikaanse en Amerikaanse landen wordt de lipschotel gebruikt om de lippen uit te rekken en de nekringen die in Aziatische en Afrikaanse culturen worden gebruikt om de hals te verlengen.
‘Het beschuldigen van externe factoren reduceert de oplossing tot afwachten op het moment dat de esthetische standaarden verdwenen zijn’
Bovenvermelde voorbeelden tonen aan dat extreme esthetische vormen en rituelen geen geografische grenzen kennen. De redenering dat schoonheidsidealen enkel beginnen bij westerse mannen is bijgevolg niet bevorderend voor het doorbreken ervan.
Bovendien reduceert het beschuldigen van externe factoren de oplossing tot afwachten op het moment dat de wereld miraculeus transformeert in een plek waar esthetische standaarden verdwenen zijn.
Erkennen dat het om een universeel probleem gaat waar eenieder van ons actief moet tegen ingaan, lijkt me de betere optie.
Om af te sluiten gooit de schrijfster haar lichaamsmaten in de groep. Je verwacht: 1m66, 75kg, 80F-65G, 42-44 in broeken, L-XL in topjes. Wat we krijgen is het volgende: 1m66, 62kg, 70F-65G, 36-38 in broeken, S-M in topjes, maten waar veel westerse vrouwen van dromen.
Kortom, een lichaam dat aanleunt bij de westerse perfectie, die vooraf in de column uitgebreid besproken werd. Dit slot valt voor mij zeer moeilijk te rijmen met de titel ‘mijn imperfecte lichaam’.