“‘Kiezen tussen BHV en TBC’

Het onderwerp “BHV”  betreft een handvol mensen en de splitsing of niet-splitsing ervan zal niemands dagelijkse leven dramatisch beïnvloeden of verbeteren. Zijn er echt geen belangrijker beslissingen te nemen ? Zijn er dan echt geen grotere uitdagingen of doelstellingen in dit millennium ?
Neem nu TBC (tuberculose) bijvoorbeeld. Deze infectieziekte veroorzaakt jaarlijks ongeveer  1,7 miljoen doden wereldwijd. Terwijl het een perfect behandelbare en te voorkomen ziekte is en eigenlijk al uitgeroeid had kunnen zijn.
Prognoses uit de jaren zeventig voorspelden de eliminatie van de ziekte maar tot op heden worden ook in België nog steeds 1000 nieuwe gevallen per jaar ontdekt, of ongeveer 3 per dag. In landen in hetzelfde epidemiologische stadium als het onze zien we dat de ziekte zich meer en meer verstopt in moeilijk te bereiken bevolkingsgroepen. Voornamelijk mensen in grote steden die lijden onder de toegenomen armoede, nog steeds dé sterkste factor in het ontstaan van tuberculose.
Brussel heeft het grootst aantal nieuwe gevallen in België per hoofd van de bevolking. Ongeveer dertig procent van de gevallen wordt in Brussel gezien terwijl de stad slechts tien procent van onze bevolking huisvest. Sommigen zullen dit natuurlijk graag aan de Brusselaars gaan verwijten, maar de feiten spreken dit tegen. We zien namelijk dezelfde evolutie in de ons omringende landen, dat de ziekte zich meer en meer terugtrekt in grootsteden. En als we heel eerlijk zijn dan moeten we toegeven dat we in dit land maar één echte grootstad hebben, en dat is Brussel. De tweede stad is al 3 keer kleiner.
Het is dan ook normaal dat in een stad met zo’n omvang meer armoede, meer grootstedenproblematiek voorkomt dan in onze andere steden. De vermelde cijfers laten zien dat er dringend nood is aan een coherente en structurele financiering van de tuberculosebestrijding in Brussel. Dat onze enige, echte metropool daar ook wat extra geld voor nodig heeft is de logica zelve en zou niet zo moeilijk te aanvaarden moeten zijn.  
Een goed voorbeeld van wat een lakse houding tegenover tuberculose als gevolg kan hebben is het volgende. De terughoudendheid op internationaal vlak van de laatste decennia heeft als gevolg gehad dat een perfect gekende en makkelijk betaalbare behandeling niet algemeen beschikbaar was op plaatsen waar ze het hardste nodig was.
Ondermaatse behandelingsschema’s en slechte therapietrouw veroorzaakten het ontstaan van multiresistente vormen van de ziekte, die niet meer reageren op de meest gebruikte antibiotica. Tot zelfs volledig onbehandelbare vormen die recent opdagen in enkele landen. Een evolutie die nauwlettend en op internationaal vlak in het oog gehouden moet worden.
Wetenschappers Benatar et Upshur vertellen in het openingsartikel van het oktober-nummer van de International Journal for Tuberculosis en Lung Disease het volgende: “De opkomst van resistentie is een teken van het falen van de internationale politiek en gezondheidsinstituten die verwaarloosd hebben om fondsen beschikbaar te stellen om goedkope behandelingsschema’s beschikbaar te maken”.
“Relatief goedkope behandeling zijn gekend maar kunnen door een simpel gebrek aan fondsen niet wereldwijd geleverd worden aan iedereen die het nodig heeft, op het juiste tijdstip en voor de volle vereiste duur”.

Heeft er iemand al iets gehoord van de plannen van onze beleidsmakers om na de splitsing de armoede aan te pakken ?

We hebben de laatste jaren schandalig weinig vooruitgang gemaakt in zaken zoals internationale gezondheidszorg en armoedebestrijding: nochtans haalbare doelstellingen die door onze generatie zouden kunnen opgelost worden. Als er jaarlijks een dikke 40 miljard kan gevonden worden om als bonus uit te betalen aan bankiers die al genoeg verdienen, kunnen we met alle landen samen toch ook een gelijkaardig bedrag vinden om een honderdtal miljoen mensen van de meest basale gezondheidszorg te voorzien. Want dat is het bedrag dat jaarlijks nodig zou zijn, geen utopie dus, maar wetenschappelijk ondersteund . Dit zijn geen onhaalbare doelstellingen, integendeel, we zullen het zelf niet eens voelen en niets van onze luxe moeten opgeven. Ik citeer hierboven Prof Jeffrey Sachs, top-econoom en speciaal UN-adviseur voor Banki Moon.
Waarom gebeurt dit dan niet ? Politieke wil en een doorgedreven en volgehouden politieke moed (meer dan 5 minuten) zijn nodig om zulke doelstellingen te bereiken. Zowel voor een aanpak op internationaal vlak als op lokaal vlak. Belangrijke thema’s waar solidariteit en samenwerking essentieel  zijn, en waar een eng, wereldvreemd navelstaren fataal kan zijn.
Onze politici zijn op dit moment echter te druk bezig met zaken als BHV en een gesplitste kinderbijslag, onderwerpen die voor hen meer prioritair lijken te zijn. Onze vraag is dan: gaan zij liever de geschiedenis in als de persoonlijkheden die BHV splitsten of als de generatie politici die de armoede in de wereld grondig aanpakten en wereldwijde ziekten als tuberculose hielpen elimineren ? Aan hen de keuze.
“Armoede is het resultaat van een bewust door de mens gecreëerde wereldwijde politieke economie, dus hebben we ook het potentieel om deze te controleren en tuberculose te stoppen” gaan dezelfde auteurs verder. “In het begin van de 20ste eeuw waren de rijkste 20 % van de wereldbevolking  9 keer rijker dan de armste 20 %. Deze verhouding groeide progressief tot 30 maal rijker in 1960, 60 maal in 1990, tot 140 maal rijker in 2009; het eb-en vloedeffect waarvan eerder sprake in deze reeks. Als we weten dat “de landen met de beste gezondheid niet de rijkste landen zijn maar deze met de kleinste inkomstenverschillen tussen arm en rijk” dan is het duidelijk dat we verkeerd bezig zijn.
“We kunnen vaststellen dat de reden voor de toegenomen morbiditeit en mortaliteit van tuberculose in vele arme landen, en dat de reden voor de opkomst van multiresistentie meer ligt in het falen van hoe de menselijke maatschappij georganiseerd is en functioneert, dan in het falen van medische praktijken”.
Heeft er iemand al iets gehoord van de plannen van onze beleidsmakers om na de splitsing de armoede aan te pakken ? Wat zijn de intenties van de toekomstige regering op het vlak van internationale samenwerking en de strijd tegen tuberculose ? Voldoen die intenties aan eerder gemaakte beloften en internationale verdragen ? Zullen de noodzakelijke  besparingen de beloofde internationale solidariteit sparen ?
Belangrijke vragen waar we na meer dan 3 maanden nog geen enkel zicht op hebben. Moesten wij als gezondheidswerkers zo traag en kortzichtig werken, er zouden al lang doden gevallen zijn.