Patricia Verbauwhede
“‘Nog meer straffeloosheid door hervorming Colombiaans gerecht’
Op 30 januari zal er tussen de Colombiaanse overheid en de EU een gesprek plaatsvinden over de mensenrechtensituatie in Colombia. Volgens Broederlijk Delen en het netwerk Oidhaco loopt de graad van straffeloosheid in Colombia vaak op tot 98%, een dramatisch hoog cijfer waartegen de Colombiaanse staat afdoende maatregelen zou moeten nemen. Maar met een recent wetgevend initiatief om de militaire jurisdictie uit te breiden (“fuero militar”), zal de regering Santos net het tegenovergestelde bereiken.
Het zou betekenen dat in eerste instantie alle aanklachten tegen de strijdkrachten door een militaire rechtbank behandeld worden. Oidhaco en Broederlijk Delen zijn uiterst bezorgd om deze hervorming van het gerecht. Tegen tal van leden van het leger lopen immers onderzoeken naar ernstige schendingen van de mensenrechten. Het is dan ook zeer aannemelijk dat vanuit militaire hoek sterk aangedrongen wordt op deze wetswijziging, die voor slachtoffers de kans op daadwerkelijke gerechtigheid en herstel drastisch vermindert.
Historische achteruitgang
Het Kantoor van de Hoge Gezante voor de Mensenrechten van de VN in Colombia verklaarde over dit wetsvoorstel dat de goedkeuring ervan een “historische achteruitgang” zou betekenen in Colombia. Oidhaco en Broederlijk Delen zijn het eens met deze uitspraak omdat de Colombiaanse, evenals de Latijns-Amerikaanse geschiedenis ons geleerd heeft dat de militaire rechtspraak een werktuig is om misdaden tegen de menselijkheid en schendingen van de mensenrechten te verbergen.
Oidhaco, een netwerk waarvan onder andere Broederlijk Delen lid is, onderstreept dat dit debat gevoerd wordt juist op het moment dat in de gewone rechtspraak aanklachten behandeld worden tegen militairen voor meer dan 2000 buitengerechtelijke executies op burgers. Christian Salazar Volkmann, de uittredende directeur van het Kantoor van de Hoge Gezante voor de Mensenrechten van de VN in Colombia, waarschuwt dat als “mogelijke schendingen van de mensenrechten en het Internationaal Humanitair Recht eerst behandeld worden door militaire instellingen, men mogelijk de deur openzet voor allerhande manipulaties”.
Santos heeft een drastische koerswijziging op het vlak van respect voor de mensenrechten aangekondigd. Dat is volledig in tegenspraak met dit initiatief, dat duidelijk ingaat tegen de rechten van de slachtoffers van de strijdkrachten. De strijd tegen de straffeloosheid is noodzakelijk om een herhaling van tot nu toe gepleegde misdaden te vermijden.
EU moet optreden
Op 30 januari vindt een dialoog plaats tussen de EU en de Colombiaanse overheid over de mensenrechtensituatie in het land. Naar aanleiding daarvan vragen Oidhaco en Broederlijk Delen dat Europa de uitbreiding van de bevoegdheid van de militaire rechtspraak hoog op de agenda zet en dat de EU kordaat optreedt ten aanzien van dit thema.
De EU moet eisen dat Colombia de uitbreiding van het militair rechtssysteem uit het voorstel van gerechtshervorming haalt, want Colombia moet de internationale standaarden respecteren en maatregelen nemen. Het moet verzekeren dat de militaire rechtspraak niet ingaat tegen de jurisdictie van de burgerlijke rechtspraak in gevallen van schendingen van de mensenrechten waarbij leden van strijdkrachten betrokken zijn.
Patricia Verbauwhede is regioverantwoordelijke Colombia Broederlijk Delen en voorzitter van Oidhaco