Politiek theater, #wegmetons, Lukaku en verzet

2018: het Jaar van Walter Zinzen en Warda el-Kaddouri

© Kilian de Jager

Warda el-Kaddouri en Walter Zinzen

Walter Zinzen is voormalig journalist bij de VRT en blijft een opvallende (gewaardeerde / verketterde, schrappen wat niet past) commentator over ontwikkeling in eigen land en wereldwijd.

Warda el-Kaddouri is West-Vlaamse van geboorte, maar momenteel migrant in Amsterdam. Daar werkt ze haar doctoraat af over de constructie van religieuze identiteiten in de hedendaagse Duitse literatuur.

Wat een jaar! Het is een uitroep die wel eens vaker voorkomt eind december, maar eind 2018 lijkt elke zucht van verlichting dat het jaar voorbij is, gerechtvaardigd. MO* inviteerde twee van zijn gerenommeerde columnisten in de studio om hét jaaroverzicht te maken. Walter Zinzen en Warda el-Kaddouri kozen elk drie bepalende momenten of gebeurtenissen. Gie Goris ging daarover in gesprek met hen. Je kan het hele gesprek beluisteren of downloaden, of samenvatting hieronder lezen.

Het Jaar van Politiek Theater

Warda el-Kaddouri: Federaal klimaatminister Marie-Christine Marghem die meeloopt op de Klimaatmars en de dag erna een privéjet neemt naar de klimaattop: dat is voor mij een grotesk symbool van de manier waarop burgers en politici vandaag functioneren. Burgers geven een enorm signaal af dat ze een beleid willen dat zorgt voor een leefbare planeet, ook voor de toekomstige generaties. Ze stappen op in een manifestatie tegen het huidige beleid, maar de minister die daarvoor verantwoordelijk is, stapt mee op in dezelfde mars. Dat ze ’s anderendaags met de privéjet naar een klimaattop gaat tekent de ongeloofwaardigheid van de politiek.

Walter Zinzen: Mij viel op de Klimaatmars vooral de uitval van Marghem tegen de Vlaamse regering op – terecht, zo bleek achteraf. Dat komt ervan als je klimaatbeleid verspreidt over minstens vier ministers in één land. Die versplintering van nationaal beleid gaat samen met een toenemende afkeer van internationaal beleid, dat merk je onder andere bij de discussie over het migratiepact.

Het voorbije jaar zagen we vaak dat politici tegelijk in de meerderheid konden besturen en zich toch gedragen als oppositie. Om man en paard te noemen: is Theo Francken het prototype van de politicus vandaag?

‘Tot mijn grote spijt moet ik vaststellen dat het getwitter – niet alleen van Francken – telkens uitvergroot wordt door de media, in plaats van dat te negeren’

Warda el-Kaddouri: Ik denk het wel, maar niet in positieve zin. Niet alleen profileerde hij zich rond de bepalende thema’s, maar vooral weet hij uitstekend hoe media en sociale media te gebruiken om een draagvlak te creëren. Alleen doet hij dat volgens mij voor de oppositie.

Walter Zinzen: Tot mijn grote spijt moet ik vaststellen dat het getwitter – niet alleen van Francken – telkens uitvergroot wordt door de media, in plaats van dat te negeren – tenzij er schokkende mededelingen gedaan worden. Maar meestal beperken de tweets zich tot schokkende woorden en beledigingen. Wat mij nog het meest stoort in de figuur van Francken en van zijn partij: zij, en zij alleen, hebben gelijk.

Je noteerde als één van de bepalende trends van 2018 ‘de almaar toenemende macht van de particratie’. Ik dacht dat de particratie in dit land nog ouder was dan jijzelf?

Walter Zinzen: Het probleem is zo oud als de Belgische staat, inderdaad. Maar in 2018 was het toch weer heel erg, onder andere door de gemeenteraadsverkiezingen. Idem dito in de soap rond het migratiepact. Ik ga ervan uit dat er ook binnen de N-VA dissidente stemmen zijn hierover, maar die hoor je niet. Ook bij de aankoop van de nieuwe gevechtsvliegtuigen heeft er geen fundamenteel debat plaatsgevonden over de vraag wat een Belgische defensie vandaag of morgen moet voorstellen. Parlementsleden zijn minder onafhankelijk dan ooit, vandaar die particratie.

Warda, jouw generatie wordt vaak gezien als een leeftijdsgroep die zeer afstandelijk staat tegenover politieke partijen. Klopt dat?

Ik ben proMO*

 

Steun ons unieke non-profit mediaproject en word proMO*.

Je ontvangt ons magazine en geniet van een pak andere voordelen

Je maakt MO* mee mogelijk en steunt ons in onze missie.

Voor € 4,60/maand of € 60/jaar.

Ik word proMO*

Warda el-Kaddouri: Ik zie heel veel engagement bij jongeren, zowel politiek als in middenveld. Maar ik zie ook heel veel afstand en wantrouwen tegenover gevestigde waarden en instellingen, zoals politieke partijen en mainstreammedia. Dat heeft onder andere te maken met het gebrek aan langetermijndenken. Jongeren zoeken waar nog kansen liggen om het verschil te maken. Misschien was dat het succes van de klimaatmars: het aanvoelen dat een grote opkomst vlak voor de klimaattop toch een steentje kon verleggen.

Het Jaar van #wegmetons

Warda el-Kaddouri: Er wordt een gevoel van bedreiging gecreëerd, alsof het eigen voortbestaan bedreigd wordt door een invasie of een overname door een andere. Dat vormt dan een voedingsbodem voor extreemrechtse, racistische gevoelens. Zie: Schild en Vrienden, of de leerlingen van het KTA Brugge die een aanslag beraamden tegen de OKAN klas op hun school. Het is het discours van politieke leiders dat dergelijke daden legitimeert.

‘Er wordt een gevoel van bedreiging gecreëerd, alsof het eigen voortbestaan bedreigd wordt door een invasie of een overname door een andere. Dat vormt dan een voedingsbodem voor extreemrechtse, racistische gevoelens’

Walter Zinzen: Ik vrees dat Warda gelijk heeft. Honderd procent. Je kunt niet straffeloos, jaar na jaar en dag in dag uit, negatieve standpunten over migranten uitdragen, en dan verwachten dat jongeren en anderen positief staan tegenover al die mensen die moesten vluchten voor hun leven. Maar wat echt beangstigend is, is het feit dat dat discours niet beperkt is tot één enkel land. Dat maakt me zeer ongerust over de uitslag van de Europese verkiezingen in 2019.

Warda el-Kaddouri: Dat jarenlang volgehouden discours doét iets met je hoofd, met de manier waarop je naar de wereld kijkt. De taal die gebruikt wordt, is niet onschuldig. En die gaat ook niet 1-2-3 verdwijnen. Ik vrees dat zelfs alle fact checks niet meer helpen om dat tij te keren.

Als feiten en waarheid niet meer helpen, wat helpt dan wel nog?

Walter Zinzen: Ik weet dat het naïef is, maar als journalist blijf ik hopen dat feiten altijd belangrijker zijn dan de meningen die erover worden verteld. En de media doen soms hun uitstekende best om die waarheid te kennen en te presenteren. Toch weet ik dat het niet helpt. Ik weet het dan ook niet meer.

Je geeft zelf aan dat je dit jaar onaangenaam verrast bent door ‘de wereldwijde verrechtsing en de daarmee gepaard gaande angst en afkeer van vreemde mensen, hun cultuur, hun zeden en gebruiken en vooral: hun aanwezigheid. En door de exploitatie ervan door gewetenloze politici’. Dat is een streng oordeel.

Walter Zinzen: Streng, maar rechtvaardig. Een vraag die ik me stel, is of we zulke mondiale en gelijktijdige verrechtsing meemaken? In afzonderlijke natiestaten hebben we dat allemaal al wel eens gezien, maar niet zo globaal en gelijktijdig. Misschien zit er in het dna van de mens wel een afkeer van alles wat er buiten het eigen territorium gebeurt. Maar ik dacht dat we intussen het beschavingsniveau bereikt hadden om die angst te overstijgen. De geschiedenis van de mensheid is ten slotte het product van migraties. Migratie zou erkend moeten worden als een recht.

De stelling van de Verenigde Naties is dat emigratie een recht is, maar dat immigratie valt onder de soevereiniteit van de natiestaten.

‘Dit is geen tijd om problemen met soevereine natiestaten aan te pakken’

Walter Zinzen: Dit is geen tijd om problemen met soevereine natiestaten aan te pakken. De klimaatverandering, dat is een wereldomvattend probleem. Migratie, dat is ook wereldwijd. Dat kan je toch niet aanpakken met soevereine staten die elk hun eigen beleid voeren, wat voor onzin is dat toch? Wat voor gevaarlijke onzin.

Warda el-Kaddouri: De grote Duitse Verlichtingsauteurs zoals Goethe en Lessing waren uitermate kritisch voor hun Heimat – vanuit een diepe liefde voor die Heimat. Zij pleiten voor meer pluralisme, verschillende religies en culturen, en vooral: leren van elkaar. Dat was de kern van hun Verlichtingsdenken. Dubbel jammer dus dat de Verlichting vandaag ingezet wordt voor het tegenovergestelde daarvan.

Walter Zinzen: Het zijn niet de waarden van de Verlichting die door de N-VA uitgedragen worden, maar nationalistische, zeer begrensd tot eigen volk, taal en cultuur.

CC Gie Goris (CC BY-NC 2.0)

 

Het Jaar van Lukaku

Warda el-Kaddouri: Ik wou in het jaaroverzicht zeker iets positiefs vermelden, en als voetbalfan wil ik dan zeker de prestatie van de Rode Duivels op het WK Voetbal dit jaar vermelden. Sport, en zeker voetbal, kan iets wat weinig andere activiteiten gegeven is, namelijk: eenheid creëren tussen Vlamingen en Walen, maar ook binnen de superdiverse samenleving waarvoor de Duivels zo symbool staan. Ze signaleren aan de Belgen met migratieroots: jij hoort er ook bij.

De Rode Duivels vertegenwoordigen niet alleen de superdiversiteit, maar ook de 1 procent die gigantisch veel verdient en bijna geen belastingen betaalt.

Warda el-Kaddouri: Dat is dubbel, inderdaad. Miljoenen verdienen, corruptieschandalen…

De toon wordt vandaag gezet door een Leuvense burgemeester, een parlementair fractieleidster uit Genk, een Turkse vrouw uit Antwerpen. Hoezo, de integratie is mislukt?’

Walter Zinzen: Het bewijst dat ze goed geïntegreerd zijn! En dat is goed, want steeds opnieuw hoor je die kreten dat integratie mislukt is, en dan denk ik: kijk naar de sport. Het voetbal, de atletiek, andere sporttakken, maar ook naar de politiek. De toon wordt vandaag gezet door een Leuvense burgemeester, een parlementair fractieleidster uit Genk, een Turkse vrouw uit Antwerpen. Die mensen hebben ook veel stemmen gehaald buiten hun eigen gemeenschap. Tel daarbij de filmers, de schrijvers, de beeldend kunstenaars … Hoezo, de integratie is mislukt?

Jij noteerde als een van de kernpunten van het voorbije jaar ‘het immense verschil tussen de massale belangstelling voor het kolonialisme en de haast onbestaande belangstelling voor het Congo van vandaag, waar de mensenrechten dagelijks op grote schaal worden geschonden’.

Walter Zinzen: Ik ben zeker niet tegen de hernieuwde discussie over het kolonialisme. Wat mij wel stoort is dat sommige Congolezen uit Brussel, die toen of twintig jaar geleden zeiden dat ze geen behoefte hadden aan discussie over Leopold II, nu het hernieuwde museum van Tervuren in de grond boren, terwijl ze geen aandacht meer hebben voor wat er in hun land gebeurt. Idem voor de media die bladzijden vrijmaken voor de discussie over Tervuren, maar geen regel over hebben voor de schandalen die vandaag de dag plaatsvinden in Congo.

Warda el-Kaddouri: Het ene sluit het andere niet uit. Je kan berichten over de actualiteit in Congo en tegelijk aandacht hebben voor het verleden. Je kan vandaag niet begrijpen zonder vroeger te kennen. Het grote probleem is dat België nog niet in het reine is met zijn geschiedenis. Het feit dat de Congolese diaspora het vooral over hier heeft, is juist een teken van integratie. Het gaat over het land waar zij wonen, over hun samenleving.

Het Jaar van Verzet

2018 was het jaar van de Klimaatmars, van de gele hesjes, de volgehouden inzet voor vluchtelingen of transmigranten, het massale scholierenprotest tegen wapengeweld in de VS, de Hirak in Marokko en het Pasjtoense verzet in Pakistan, in Ethiopië werd de president vervangen na langdurig protest van de bevolking, idem in Zuid-Afrika

Warda el-Kaddouri: Klopt. Er is inderdaad een tegengeluid, naast of tegen de verrechtsing en de politieke polarisering. Dat is bemoedigend.

Walter Zinzen: Bij dat je het vermeldt, want anders dreigen we dat aspect van 2018 te vergeten. Als er iets positief is aan de verrechtsing, dan is het net dat ontstaan van protestbewegingen. Maar het is tegelijk toch wel godgeklaagd dat mensen die solidair zijn, die vluchtelingen een bed, een douche en een ontbijt aanbieden, door Theo Francken en door een aantal mensen binnen het gerecht gecriminaliseerd worden. De Belgische wet zegt nochtans dat het niét helpen van mensen in nood een misdaad is, niet omgekeerd.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.