Annelies Beck: ‘De kerntaak van nieuwsmedia is inhoud, de wereld leesbaar maken voor de burger’

Annelies Beck werkt intussen al 21 jaar voor de openbare omroep. Haar carrière ademt journalistieke duiding, met programma’s als De Zevende Dag, Woord tegen woord, De ochtend, (De Wereld) Vandaag en vooral Terzake, dat ze nu afwisselend met Kathleen Cools presenteert. Ze heeft een bijzondere interesse voor Brazilië, die ontstond tijdens een uitwisselingsjaar in Juiz de Fora, Minas Gerais, en die ze later omzette in een heuse Master in Brazilian Studies, aan de University of London.

De podcast is ook te beluisteren via iTunes, Stitcher en Radio Public.

Hieronder enkele korte citaten uit het interview, voor een echte beoordeling beluistert u best het hele gesprek.

Over feit en fictie: ‘Wat mij drijft, zijn deze vragen: hoe zit het in elkaar, wat weten en wat weten we niet, wie zegt wat en waarom, hoe kunnen we dit uitzoeken en verifiëren…? Dat structureert mijn werk in de dagelijkse journalistiek, maar ik voel ook de behoefte om een stap achteruit te zetten om overzicht te krijgen, zicht te krijgen ook op de grote lijnen. Fictie biedt daarbij het voordeel dat je de zoektocht naar waarheid –een beladen term- ook kan voeren via verbeelding en inleving. Een roman gaat niet over antwoorden, maar over vragen en aftasten.’

Over  de actualiteit in Brazilië: ‘Het glas is halfvol, want eindelijk moeten machthebbers zich verantwoorden voor het gerecht. Maar het glas is ook halfleeg, want lang niet iedereen moet zich verantwoorden en mensen kunnen zich blijkbaar aan het gerecht onttrekken. De kandidatuur van Jair Bolsonaro, ex-militair die openlijk flirt met de militaire dictatuur uit het verleden, slaat blijkbaar aan. “Iemand moet het maar eens goed aanpakken”, dat soort redeneringen maken opgeld.’

Over de moeilijkheid om over grote omwentelingen in verre landen te berichten: ‘Dat begint met de noodzaak om op je redactie mensen te hebben die landen als Brazilië of Pakistan over een langere termijn volgen, zodat zij kunnen inschatten of een betoging meer is dan een eenmalig evenement. Het is moeilijk om in te gaan tegen de druk van het nieuws van de dag, maar het gebeurt wel. Terzake zond bijvoorbeeld een team naar de vluchtelingenkampen van de Rohingya in Bangladesh. Dat is een dure operatie, maar ze rendeert op lange termijn.’

Over impact van de evolutie van broadcasting naar fragmentatie van de nieuwsdistributie en “targeted audiences: ‘Een programma als Terzake heeft opnieuw heel erg zijn eigen plaats als baken of als gids in een wereld waarin iedereen op allerlei manieren en langs allerlei kanalen gebombardeerd wordt met nieuws. We vertrekken daarbij heel duidelijk van het live programma om 20 uur, en vertalen dat tegelijk naar aanwezigheid op andere momenten, kanalen en manieren.’

Als Terzake de opdracht heeft om reliëf aan te brengen in de gigantische nieuwsstroom, is de onderwerpkeuze dan vaak genoeg mondiaal? ‘Je moet niet alleen naar Terzake kijken, met zijn drie onderwerpen per dag. Er zijn op VRT ook andere plekken waar die internationale realiteiten en evoluties getoond worden, denk aan Vranckx. Maar belangwekkende zaken uit de rest van de wereld moeten mensen ook via Terzake kunnen vernemen.’

Over infotainment: ‘We hebben ons daar een poos door laten afleiden, maar ik zie de slinger de andere kant op slaan. Het mag weer ernstig, nu de media tureluurs gemaakt zijn door evoluties in mediawereld en politieke wereld. Het publiek verwacht ernst, gatekeeping, kaders, duiding.  Ook redacties vinden zichzelf opnieuw uit door terug te grijpen naar hun simpele basisopdracht: mensen informeren over wat van belang is. Men komt ook terug van het hijgerige nalopen van sociale media.’

Over scheiding van feiten en opinie: ‘We moeten zo neutraal mogelijk werken. Maar geloofwaardigheid heeft ook behoefte aan een duidelijke uitleg over de grenzen waar een redactie op stoot. Informatie is immers altijd een zoektocht, het werk is nooit af. Tegelijk moet je zo hard mogelijk werken om zo goed mogelijk te weten waar de vraag omzeild wordt, of wanneer een politicus liegt of iets verzwijgt.’

Over nepnieuws: ‘De term nepnieuws is een containerbegrip geworden: propaganda, bewust geproduceerde foute berichten, meningen verpakt als nieuws, … De elkaar tegensprekende berichten over de oorlog in Syrië zijn niet noodzakelijk nepnieuws, ‘the fog of war’ is van alle tijden. Daarop moet je als redactie reageren met alle middelen die je hebt om gemelde feiten te verifiëren. Daarom hebben we ook behoefte aan verslaggeving van ter plaatse. En, opnieuw, je moet eerlijk zijn over je beperkingen. Maar wat zeker niet kan, is zeggen: wij kunnen niet alles met honderd procent zekerheid weten, dus gooien we de handen in de lucht en geven we het op. Onze job is informatie te verwerken, te beoordelen en te brengen, desnoods met een disclaimer bij dat we niet alles definitief kunnen beoordelen.’

Over vertrouwen in de media: ‘Media verdienen vertrouwen door hun werk te doen en zich niet te laten afleiden door modegrillen of opwinding op Twitter. Onze core business is inhoud, de wereld leesbaar maken voor de burger. Wij moeten onze cool bewaren en gewoon duidelijk zeggen: dit gebeurt er in de wereld, en dit is wat wij u daarover nu kunnen vertellen.’