De stemmen van de klimaatwereld
‘We bereiden ons voor op de onvermijdelijke ondergang’
Justine Carnec
04 december 2018
Onder het motto ‘de wereld verbeteren begint bij onszelf’ gaan organisaties en individuen de klimaatuitdaging aan. Enkele getuigenissen van Belgische milieu-activisten en hun acties.
Eco-warrior of milieu-activistenvlag ontworpen door Peter Kamminga & Rebecca Schofield
Peter Kamminga & Rebecca Schofield CC BY-SA 3.0
Onder het motto ‘de wereld verbeteren begint bij onszelf’ gaan organisaties en individuen de klimaatuitdaging aan. Enkele getuigenissen van Belgische ecowarriors en hun acties.
Overlevering en overleven
In het Noorden voeren miliebewuste burgers actie om het broeikaseffect te stoppen en de klimaatuitdagingen meer ruchtbaarheid te geven. De bevolking in het Zuiden, echter, ondervindt nu al aan den lijve wat de klimaatverandering met zich meebrengt, mensen zijn verplicht zich aan te passen aan deze gevolgen willen ze overleven.
Belgische journalisten Nathalie Guilmin en Christophe Schoune richtten eerder dit jaar de vzw Climate Voices — Voix du Climat op, een platform dat de stem van het Zuiden in het noordelijk halfrond wil laten weerklinken.
De bevolking in het Zuiden ondervindt nu al aan den lijve wat de klimaatverandering met zich meebrengt, mensen zijn er verplicht zich aan te passen aan deze gevolgen willen ze overleven.
In het voorjaar van 2019 trekken Guilmin en Schoune de wereld in, op zoek naar verhalen over de middelen die mensen in het Zuiden aanwenden om de klimaatverandering het hoofd te bieden. De journalisten kiezen hun bestemming in functie van de diverse klimaatrisico’s ter wereld en gingen hiervoor in overleg met onderzoekers zoals de politicoloog G. Gemenne en de geograaf P. Ozer van de universiteit van Luik.
Heeft een bepaald gebied in Vietnam te kampen met een stijgende waterspiegel? Wordt een streek in Senegal geconfronteerd met ontbossing? Welke oplossingen zijn er voorhanden en welke situaties worden verergerd door een gebrek aan middelen en falende overheden?
De ploeg van Climate Voices — les Voix du Climat brengt verslag uit van alle mogelijke situaties en heeft in het bijzonder aandacht voor de rol die vrouwen spelen in de klimaatinspanning.
Imagine Demain le monde is partner van dit project. Vanaf het komende voorjaar kunnen de lezers dit project volgen in de regelmatige artikels van het tijdschrift en via de website.
Nathalie Guilmin is journaliste van de Franstalige televisiezender RTBF en Christophe Schoune is journalist van de Franstalige krant Le Soir en algemeen secretaris van de Fédération Inter-Environnement Wallonie.
Afval op 4000 meter hoogte
Mijn ouders zijn Turks. Mijn moeder komt uit de steppe en mijn vader uit de bergen. Allebei houden ze van de natuur. Deels daarom hebben ze zich in de Savoiestreek (Frankrijk) gevestigd. De generatie van mijn ouders hecht enorm veel waarde aan zelfvoorzienend leven. Mijn kindertijd speelde zich dan ook grotendeels af rond de moestuin. Ik groeide op met de overtuiging dat alles moeten kunnen regenereren.
De kloof tussen Noord en Zuid hield me ook nogal bezig, en eerlijke handel was mijn toegangspoort tot de milieubeweging.
‘Ik ben opgegroeid met de overtuiging dat de zaken moeten kunnen regenereren’
Stilaan besefte ik dat sociale en ecologische kwesties met elkaar verbonden waren en ik voelde een dwingende behoefte om mij te engageren in het milieu. Ik behaalde een masterdiploma in management met het idee mijn capaciteiten ter beschikking te stellen voor projecten die een positieve invloed zouden hebben, daarna heb ik een vereniging opgericht rond doeltreffend energiegebruik in gebouwen.
Later, in februari 2015, ben ik met mijn partner twee jaar naar Azië getrokken om documentaires te maken over het milieu. Toen ik daar op 4000 meter hoogte nog afval aantrof, begon ik me vragen te stellen. Zo ontmoette ik in Pakistan landbouwers die willens nillens met de gebakken klimaatperen zitten. Het leek me, omwille van mijn bevoorrechte positie, vanzelfsprekend dat ik me moest engageren.
Ik denk dat mijn dubbele culturele achtergrond een doorslaggevende rol speelt in mijn begrip van een interdependente wereld. De afstand die men kan ervaren ten opzichte van de ander, ondervind ik een beetje minder.
Esra Tat, 32 jaar oud, is coördinatrice van organisatie Zero Waste Europe.
Dankbaar en gelukkig
Als kind keek ik vaak naar reportages over wilde dieren. Ik zag beelden van stroperij, begreep wat een bedreigde diersoort betekende en hoorde vaak dat als niemand iets deed, deze dieren zouden verdwijnen. Ik heb mezelf al heel vroeg voorgenomen daar iets aan te doen. Ik moest gewoon handelen, voor het te laat zou zijn.
‘Ik ben dankbaar en gelukkig een steentje bij te dragen aan de dagelijkse verzorging van 63 wees-chimpansees. Daar krijg ik een kick van!’
Vandaag ben ik beroepshalve actief bij de Franse organisatie voor bescherming van zoogdieren, SFEPM, en help hierdoor concreet bedreigde soorten beschermen. Daarnaast werk ik voor de vereniging Projet Primates France, verbonden met het Centrum voor Behoud van de Chimpansee, een dierenasiel gevestigd in Guinea.
Ook zet ik me in voor de sensibilisering voor de rechten van mensapen en verzamel ik fondsen voor het chimpansee-asiel.
Als ik me helemaal geef voor een project en mensen kan raken zodat ze een gift doen, ben ik dankbaar en gelukkig mijn steentje bij te dragen aan de dagelijkse verzorging van 63 wees-chimpansees. Daar krijg ik een kick van! Andere dagen heb ik het gevoel steeds tekort te schieten.
Fanny Paperin, 25 jaar oud, verantwoordelijke beschermde diersoorten bij de SFEPM, de Franse vereniging voor studie en bescherming van wilde zoogdieren.
Emancipatie en harmonie
Mijn vader is brandweerman en mijn moeder landbouwster, ik groeide op in een culrureel rijk milieu. Op economisch gebied ligt de zaak iets moeilijker: ik maak namelijk deel uit van de groep kwetsbare studenten die kunst en vliegwerk moet uithalen om te overleven.
‘Onze organisatie moedigt die een radicale verandering in de maatschappij aan. We kunnen sociale en ecologische problemen niet scheiden, we moeten ze tegelijk oplossen’
Ik heb altijd op het platteland gewoond en dankzij dit contact met de natuur heb ik een empathie ontwikkeld voor de levende diversiteit waar wij deel van uitmaken. De wekelijkse uitzending van Ushuaïa Nature was zo’n beetje de weekendfilm voor mijn familie en heeft me gesensibiliseerd voor het belang van milieubehoud.
Gaandeweg heb ik mijn koopgewoonten veranderd: ik eet vooral vegetarisch, vaker thuis bereide gerechten, koop “overschotten” op de markt.
Maar mijn bewustwording heeft vooral mijn strijdlust voor de sociale ecologie beïnvloed. Voor mij kan de ideologische basis van het ecologisme in twee woorden worden samengevat: emancipatie en harmonie.
Met enkele vrienden, heb ik l’IDEAL opgericht, een libertaire milieu-organisatie voor een radicale verandering van de samenleving. We kunnen immers sociale en ecologische problemen niet in aparte vakjes behandelen, we moeten deze tegelijk oplossen.
Liam Gonzalez, 22 jaar oud, student in agro-ecologie.
Voorbereid op de ondergang
Ik ben mij werkelijk bewust geworden van de omvang van de milieuproblematiek toen ik als adolescent de film An unconvient truth in de bioscoop heb gezien. Kort daarop ben ik lid geworden van Greenpeace, sindsdien heb ik deelgenomen aan talrijke antikapitalistische en ecologische manifestaties.
‘Eerlijk gezegd ben ik er niet meer van overtuigd dat onze individuele acties werkelijk een invloed kunnen hebben’
Na mijn studies in biologie, heb ik sociologie-studies opgenomen om beter te begrijpen hoe de samenleving in elkaar zit wat er zoal mis gaat. Ik heb actie gevoerd met de UNEF, de belangrijkste studentenvakbond in Frankrijk, deelgenomen aan Alternatiba in 2015, aan acties in burgerlijke ongehoorzaamheid met ANV-COP21, aan de Nuit Debout in 2016 en aan de beweging tegen de wet Arbeid.
Ik ben jarenlang vegetariër geweest, maar tegenwoordig eet ik af en toe vlees. Eerlijk gezegd ben ik er niet meer van overtuigd dat onze individuele acties werkelijk een invloed kunnen hebben. Mijn echtgenoot en ik hebben het plan opgevat ons volgend jaar op het platteland te vestigen om ons voor te bereiden op de ondergang en te proberen een zekere autonomie te verwerven ten opzichte van de industriële wereld.
Maar ik moet toegeven dat ik daar nogal triest van word. Het komt er nu op aan mogelijkheden te vinden om te overleven. Dit is het enige wat we kunnen doen, denk ik. Soms ben ik erg droevig en moet ik er zelfs om huilen. Op andere momenten loop ik dan weer over van de ideeën en kan ik haast niet wachten om aan dat nieuwe leven te beginnen.
Savannah Anselme, 27 jaar oud, studente in opvoedingswetenschappen
Voor meer informatie: Irrintzina, de roep van de klimaatgeneratie
Van januari 2015 tot januari 2017 volgden Sandra Blondel, Pascal Hennequin en hun ploeg de ecologische organisaties Alternatiba en ANV-COP21. Hun documentaire verscheen precies een jaar geleden, op 8 november 2017 en toont het militante epos van deze burgerbewegingen die er in enkele jaren in slaagden honderdduizenden mensen, waaronder vele jongeren, op de been te krijgen. De documentaire toont de genuanceerde werkelijkheid van actievoeren en burgerlijke ongehoorzaamheid. De film Irrintzina, le cri de la génération climat (niet vertaald) is beschikbaar op de website irrintzina-le-film.com.
Dit artikel verscheen eerder als onderdeel van een uitgebreider stuk in het tijdschrift Imagine Demain le monde in de editie van november/december 2018. Vertaling: Ingrid Redig.