Vluchtelingencrisis mag ons niet afleiden van ontwikkeling

Twee maanden later wordt het vooruitzicht dat wij deze doelstellingen zullen bereiken bedreigd. Enkele belangrijke ontwikkelingspartners uit Noord-Europa doen voorstellen om hun budgetten voor ontwikkelingssamenwerking te verlagen en zij willen de ontwikkelingshulp die zij normaal gezien in de armste regio’s ter wereld besteden gebruiken om de kosten te dekken van de opvang van vluchtelingen in eigen land.

Hiermee worden regels gevolgd die dateren uit een periode toen de kosten die te maken hadden met vluchtelingen verwaarloosbaar waren, maar die nu op grote schaal toepassen is onverstandig.

De gevolgen van dergelijke beslissingen kunnen catastrofaal zijn. Rampen, conflicten en de klimaatverandering vormen ernstige bedreigingen, zowel voor mensenlevens als voor onze mooie planeet. De laatste twee decennia hebben wij een enorme vooruitgang geboekt in het terugdringen van armoede en we zijn goed op weg om de extreme armoede tegen 2030 uit te roeien, maar de weg naar succes is nog lang. Financiële steun is cruciaal om de meest kwetsbare landen en mensen te helpen om de risico’s en de gevolgen van schokken te beheersen en te beperken en om de nodige maatregelen te nemen om iedereen een menswaardig bestaan te bieden.

In de armste landen, vooral in Afrika, is ontwikkelingshulp essentieel om de gezondheidszorg en het onderwijs te ondersteunen en om in het levensonderhoud van velen te voorzien. Zonder deze hulp zijn menselijke ontwikkeling en het einde van de armoede niet haalbaar. Financiële steun helpt arme landen bij hun eigen ontwikkelingsplannen en -trajecten. Belastingen en particuliere investeringen zijn belangrijke grotere financieringsbronnen, maar zij vormen geen vervanging voor financiële steun. Zonder financiering komt de hoop van deze volkeren op ontwikkeling in het gedrang. De wrede ironie is dat wij net hard beginnen te werken om de historische Doelstellingen voor Duurzame Ontwikkeling te implementeren, en nu worden de benodigde middelen daarvoor bedreigd.

‘De zorg voor vluchtelingen en asielzoekers in Europa mag de steun voor internationale ontwikkelingssamenwerking niet afzwakken.’

Wij begrijpen dat de vluchtelingencrisis in Europa een diepgaande impact heeft op vele van de sterkste en trouwste partners van de internationale ontwikkeling, landen die in het verleden op de barricaden stonden voor een wereldorde onder leiding van de VN en om de armoede te bestrijden. Sommige van deze landen stellen nu voor om de financiële steun te verminderen of geen financiering meer naar Afrika en naar de VN te sturen en deze steun te bieden aan de wanhopige mensen die aan hun grenzen staan. De gevolgen zouden verschrikkelijk zijn voor de internationale ontwikkelingssamenwerking – en ook voor de huidige voorstellen voor het systeem voor ontwikkelingssamenwerking van de VN.

De zorg voor vluchtelingen en asielzoekers in Europa mag de steun voor internationale ontwikkelingssamenwerking niet afzwakken; hier blijkt integendeel uit hoe dringend armoedebestrijding wel is.  De crisis kan nooit worden opgelost als de internationale ontwikkelingssamenwerking wordt uitgehold. Het is zeker waarschijnlijk dat de crisissen erger zullen worden als er onvoldoende humanitaire bijstand en ontwikkelingshulp is in landen die verwikkeld zijn in conflicten en in hun buurlanden die, in het geval van de crisis in Syrië, veel meer vluchtelingen opvangen dan er momenteel in Europa binnenkomen.

Door de komst van grote aantallen vluchtelingen moet ongetwijfeld veel meer geld worden besteed om aan hun behoeften te voldoen. Toch moeten de langdurige partnerschappen die traditionele donorlanden hebben met ontwikkelingslanden, multilaterale partners en de maatschappij gekoesterd worden als wij de armoede willen uitroeien en in het algemeen duurzame ontwikkeling willen bereiken.

Multilaterale actoren op het gebied van ontwikkeling en humanitaire hulp en de donorgemeenschap moeten nauw blijven samenwerken, en voor dat werk zijn voldoende middelen nodig. Wij moeten ernaar streven om onze gezamenlijke belofte van de Doelstellingen voor Duurzame Ontwikkeling na te komen: niemand achterlaten. Jammer genoeg zouden grote besparingen en veranderingen op het gebied van ontwikkelingshulp er nu juist voor zorgen dat velen zouden achterblijven.

Helen Clark is politicologe en voormalig minister-president van Nieuw-Zeeland. Sinds enkele jaren is ze directeur van het Ontwikkelingsprogramma van de VN. De Noor Erik Solheim is voorzitter van de Commissie voor Ontwikkelingssamenwerking van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).