Land van Mexicanen en Wintertexanen

Terwijl hij zijn typische migrantenverhaal doet, kijk ik tussen twee overlangse barsten in zijn voorruit naar het stedelijke landschap. Onder een hoge, blauwe lucht met wattige wolken rijden we over boulevards met shoppingmalls, supermarkten, benzinestations, taco- en hamburgertenten en vooral veel lokale banken. De enorme asfaltvlakte voor de vestigingen ontneemt zelfs de sportiefste Texaan de moed om zijn boodschappen te voet te doen. De verkiezingsborden die tussen de mesquite- en palmbomen opduiken, roepen op democraat Lupe Treviño voor de derde keer tot Hidalgo county sheriff te verkiezen. Van de presidentiële strijd tussen Obama en Romney is in Edinburg en McAllen niets te bespeuren.

Een filiaal van de Mexicaanse bank Banamex en de La Plaza Mall langs de 10th Street in McAllen. Grotere kaart weergeven

De stedelijke as McAllen-Edinburg-Mission in Hidalgo county blijft volgens de recentste statistieken het armste metropolitaan gebied van de hele VS. Tegelijk zijn de kosten voor de gezondheidszorg in dit gebied met zijn 775.000 inwoners uitzonderlijk hoog. Van die armoede is maar weinig te merken.

De gammele kar van Benjamin steekt af tegen de verkeersstroom van glimmende bolides en 4x4-trucks. De armoede zit verborgen aan de rafelige rand van het stedelijk weefsel, in de zogenaamde colonia. Investeerders, meestal Yankees uit het noorden, kopen een goedkope lap ranchland en verdelen het in percelen. Arme mensen komen er vervolgens in aftandse mobilhomes en barakken zonder nutsvoorzieningen wonen. Ontsnappen aan de colonia valt niet mee: weinigen werken zich op tot de middenklasse. 

Barakken in en colonia in Alamo, ten westen van Mc Allen. Grotere kaart weergeven

Wat een contrast met de trailerparks met zilveren Airstreams van de zogenaamde Winter Texans. Vanaf oktober strijken de gepensioneerde paren hier in het zuiden neer om te overwinteren, net als de trekvogels. Ze kennen elkaar al lang en nemen deel aan speciaal voor hen georganiseerde activiteiten.

Een tijdlang was de square dance-cursus heel populair. Hoewel dat niets met de muzikale traditie van Zuid-Texas heeft te maken, kreeg McAllen via de Winter Texans toch de titel van de Square dance capital. 

Een van de vele mobilhomeparken in McAllen, waar gepesioneerden uit het noorden de winter komen doorbrengen. Grotere kaart weergeven

Verborgen armoede, medische overconsumptie en overwinterende gepensioneerden (‘Winter Texans’) zijn niet de bekendste kenmerken van de Rio Grande Valley. De streek is sinds een paar jaar vooral berucht voor het geweld van de Mexicaanse drugoorlog, dat over de recent opgetrokken grensmuur slaat.

Toen Benjamin me daarnet kwam ophalen, toonde hij een boek van Kirk Clark, een welvarende sleutelfiguur uit de lokale gemeenschap, die ik een paar dagen eerder had ontmoet. ‘Nu weet je dat ik geen kidnapper ben, maar de chauffeur die beloofd was’, grinnikte hij.

Dat was overdreven, maar toch zijn kidnappings aan de grens met Mexico geen uitzondering meer. Tien dagen geleden ontvoerden bandieten een achttienjarige studente op de universiteitscampus. De studenten schrokken er even van op, maar hun leven gaat verder. De meesten zijn van Mexicaanse oorsprong en hebben in grenssteden als Reynosa en Matamoros familieleden en vrienden verloren in brutale slachtpartijen tussen de rivaliserende drugkartels.

Vroeger staken jongeren heel vaak de brug over om in Mexico oude vrienden te zien, pinten te drinken of iets te gaan eten. ‘Nu gaan we alleen nog als het moet’, vertelde kunstenstudent Xavier Castillo me. ‘Om medicijnen te kopen, bijvoorbeeld of naar de tandarts te gaan, omdat het daar goedkoper en makkelijker is. Voor je plezier moet je er niet meer zijn.’

Camerabewaking aan de toegang tot de Anzalduasbrug, die McAllen over de Rio Grande verbindt met Reynosa. Grotere kaart weergeven