Tieners moeten uit de cel, vindt Indonesische staatscommissie

Tieners die overtredingen begaan, moeten op dit moment gewoon naar de rechtbank. Volgens het nieuwe wetsvoorstel zouden tieners naar rehabilitatiecentra moeten gaan, waar de rechtszaak plaatsvindt en de eventuele straf moet uitgezeten wordne. Ook moeten zaken zo veel mogelijk buiten de rechtszaal worden afgehandeld, vooral als het gaat om kleine misdaden.

“Er staan belangrijke verbeteringen in het voorstel, hoewel we nog wel waakzaam moeten blijven omdat er nog sterke belangenconflicten spelen in het parlement”, zegt Apong Herline van de Indonesische Commissie voor Kinderbescherming, ook wel bekend als Komnas Anak. De commissie voert een nationale campagne tegen opsluiting van tieners, met debatten en seminars. Volgens haar moet het ministerie van nationaal onderwijs verantwoordelijk worden voor de rehabilitatiecentra, maar de regering wil dat bij justitie houden. “We willen dat jeugdige ‘gedetineerden’ toegang hebben tot onderwijs, zorg en vrije tijd.’ Detentie- en heropvoedingscentra zijn geen goede plaatsen voor tieners. Vaak zijn tieners zelfs verder af als ze hebben gezeten.”

Sterfgevallen

Er zijn recentelijk verschillende berichten verschenen over mishandeling van tieners door de politie of in heropvoedingscentra. In december overleden twee broers van 14 en 17 op een politiebureau op West-Sumatra. Zelfmoord, zei de politie, maar de familie gelooft het niet. Nog geen drie weken later stierf een jongen van 15 in een heropvoedingscentrum op Oost-Java nadat hij was aangevallen door celgenoten. In de provincie Oost-Nusa Tenggara zat een jongen bijna drie maanden vast, omdat hij bloemen zou hebben gestolen, voordat hij in januari van alle aanklachten werd vrijgesproken.

Er liepen vorig jaar meer dan vierduizend rechtszaken tegen tieners tussen 12 en 18 jaar, met aanklachten variërend van diefstal tot verkrachting. Dat is al minder dan de zevenduizend ten opzichte van eerdere jaren, als gevolg van de campagne van Komnas Amok, zegt Herline.

Unicef heeft in 2002 en 2003 en in 2006 en 2007 onderzoek gedaan en concludeerde dat 90 procent van de tieners die voorkwamen uiteindelijk celstraf kregen. Dat waren er zo’n vijfduizend. Tweederde van hen kregen een straf van meer dan een jaar. “Meer dan 70 procent van tieners die met volwassenen worden gedetineerd, plegen de misdaad opnieuw als ze vrijkomen”, zegt Unicef. De organisatie roept het land op om veel meer te kijken naar alternatieven zoals “bemiddeling, taakstraf, opvoeding en meer steun voor families”.

Onwetendheid

Officieel moeten tieners worden berecht volgens de wet op jeugdstrafrecht uit 1997 en de kinderbeschermingswetten uit 2002. Maar dat weten rechters, aanklagers en onderzoekers vaak niet. “Daarom worden ze vaak nog veroordeeld volgens het strafrecht voor volwassenen”, zegt Syamsul Ridwan, secretaris-generaal van Komnas Anak.

Tot op heden heeft alleen Bandoeng in West-Java een speciale rechtbank en detentieruimte voor jongeren.

Overigens wil Komnas Anak dat de titel van de wet niet ‘jeugdrechtspraak’ heet maar ‘bescherming voor kinderen die met de wet in aanraking komen’. Maar er is nog een lange weg te gaan, erkent Herlina. “Indonesiërs zijn gericht op discipline, ze willen iedereen straffen die overtredingen begaat, jong of oud. Maar we zijn optimistisch dat de meerderheid van de mensen het met onze campagne eens is en het parlement onder druk zet om detentie van tieners te schrappen.”