Latijns-Amerika kan zijn CO2-uitstoot maar niet bepalen

31 maart was de eerste deadline om de nationale voorstellen voor CO2-reductie in te dienen bij de VN. In Latijns-Amerika haalde alleen Mexico die. In de rest van de wereld dienden Zwitserland, de Europese Unie, Noorwegen, de VS en Rusland een voorstel in.
Deze nationale intenties, INDC’s in het jargon, moeten de basis leggen voor een ambitieus wereldwijd klimaatakkoord eind dit jaar op de VN-klimaattop in Parijs.

Geen excuus

De problemen in Latijns-Amerika hebben te maken met de nationale financieringsmechanismen voor deze vrijwillige klimaatacties, zowel die voor de adaptatie aan de klimaatverandering als voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

‘De internationale onderhandelingen en het debat over wie verantwoordelijk is voor de klimaatverandering mogen geen excuus zijn om geen vooruitgang te boeken in de preventie van de risico’s’, zegt María Marta di Paola, onderzoeker van de Fundación Ambiente y Recursos Naturales (Stichting Milieu en Natuurlijke Hulpbronnen) in Argentinië.

In haar eigen land is de klimaatverandering geen belangrijk politiek thema, zegt ze. De overheid gaat vooral “reactief” te werk: ze treedt pas op wanneer er overstromingen of droogteperiodes zijn, gevolgen van de klimaatverandering.

Brazilië

Brazilië heeft de grootste CO2-uitstoot in Latijns-Amerika, met jaarlijkse 1488 miljoen ton CO2, gevolgd door Mexico met 608 miljoen ton en Venezuela met 401 miljoen ton. Dan volgen Argentinië, met 180 miljoen, Colombia met 75 miljoen en Chili met 72 miljoen ton.

De belangrijkste bron van vervuiling in de regio zijn de ontbossing, de landbouw en de productie en het gebruik van energie.

Latijns-Amerika is bijzonder kwetsbaar voor de klimaatverandering, met regelmatig stormen, droogteperiodes, hevige temperatuurschommelingen, zeespiegelstijging en het smelten van de Andesgletsjers. De menselijke, sociale en economische kost is hoog.

Belofte van Mexico

In zijn voorstel verbindt Mexico zich ertoe zijn totale uitstoot te verminderen met 25 procent ten opzichte van 2013. Het land wil tegen 2030 tot 40 procent gaan als het bijkomende financiering en technologie vindt via een wereldwijd akkoord.

De INDC’s (afkorting van Intended Nationally Determined Contributions) zijn een gevolg van de klimaattop van 2013 in Warschau. Daar werd beslist dat elke staat tot oktober dit jaar de tijd heeft om zijn intenties kenbaar te maken; de top van Parijs vindt plaats in december.

Volgens een analyse van onder meer het VN-Klimaatverdrag (UNFCCC) en het VN-Ontwikkelingsprogramma zit een derde van de dertien Latijns-Amerika en Caraïbische landen in de fase van het nationale debat over de INDC’s. In nog eens een kwart van de landen is de technische voorbereiding bezig en in 17 procent is het politieke debat aan de gang. In bijna 17 procent is de voorbereiding van de maatregelen nog niet begonnen en in 8 procent van de landen is het interne debat afgerond.

Gebrek aan overleg

De landen kampen onder meer met een tekort aan expertise om de technische mogelijkheden te evalueren, met onzekerheid over wat allemaal in de intenties moet en met tijdsgebrek om alles rond te krijgen.

Er is ook een gebrek aan coördinatie en overleg over de belangrijkste reducties. Behalve in Chili en Mexico klaagt men in alle landen over een gebrek aan overleg met burgerorganisaties.

De meeste Latijns-Amerikaanse landen hebben wetten in verband met de klimaatverandering of aanverwante thema’s. Mexico keurde in 2012 een klimaatwet goed die de uitstoot tegen 2020 met 30 procent en tegen 2050 met 50 procent wil verminderen.

Zwakke toepassing

Argentinië bereidt een uitstootinventaris voor en heeft sinds 2011 een Nationale Strategie tegen de Klimaatverandering.

Chili beschikt sinds december over een nationaal adaptatieplan, met specifieke maatregelen voor bos- en landbouw, biodiversiteit, visserij, gezondheidszorg, infrastructuur, steden, toerisme, energie en watervoorraden.

Colombia is bezig met zijn Nationaal Plan tegen de Klimaatverandering, die de INDC’s zouden bevatten, zeggen experten.

‘In Argentinië bestaan wel bindende wetten zoals die op inheemse bossen, gletsjers en hernieuwbare energie maar hun toepassing is zwak’, zegt Di Paola. ‘De begroting voor de verschillende programma’s gaat zelfs achteruit.’