El Salvador: 18 jaar Vredesakkoorden

Mauricio Funes geeft de misdaden tijdens de burgeroorlog toe en vraagt om vergiffenis. ‘In naam van de Salvadoraanse staat vraag ik de jongens en meisjes, jongeren, vrouwen en mannen, ouderen, religieuzen, boeren, arbeiders, studenten, intellectuelen, politieke tegenstanders en mensenrechten activisten om vergiffenis’, zei Funes gisteren ter gelegenheid van de 18de verjaardag van het ondertekenen van de vredesaccoorden.
Het symbolische feit, nog nooit eerder gezien in El Salvador, vond plaats tijdens de herdenking van het ondertekenen van de Vredesakkoorden in Chapultepec, Mexico, op 16 januari precies 18 jaar geleden. De Vredesakkoorden beëindigden de burgeroorlog van 12 jaar die meer dan 70,000 doden telde en meer dan 8.000 mensen die toen verdwenen.
Gisteren waren ex president Crsitiani en ex generaal Vargas aanwezig, samen met ex guerilla leiders Salvador Sánchez Cerén (nu Vice President van het land), Eduardo Sánchez en Francisco Jóvel.
Funes zei daarnaast nog: “De waarheid en de rechtvaardigheid, als fundamenten van de verzoening, verplichten ons de beslissende vorderingen te erkennen die de Vredesakkoorden hadden in de pacificatie en de democratisering van ons land. Tegelijk moeten we erkennen dat de schulden die we nog niet vergoed hebben, een hinderpaal zijn voor de eenheid en broederlijkheid van het salvadoraanse volk”.
Naarmate de president de machtsmisbruiken en de repressie, veroorzaakt door leger, veiligheidsorganisaties en paramilitairen, veroordeelde ging het applaus steeds luider klinken.
“Ik geef toe dat staatsfunctionarissen van toen, onder wie het leger en de veiligheidsorganen , samen met semi overheidsinstellingen ernstige schendingen van de mesnenrechten pleegden en hun macht misbruikten ” zei Funes.
En meer: “Ze veroorzaakten onwettig geweld, verbraken de rechtsorde en verkrachtten de basis normen van de vreedzame samenleving. Onder de misdaden die zij bedreven tellen we massamoorden, onrechtmatige terechtstellingen, geforceerde verdwijningen, martelingen, sexuele misbruiken, iemand beroven van zijn vrijheid en verschillende repressieve maatregelen”.
Hij legde er de nadruk op dat de meeste misdrijven gepleegd werden tegen onschuldige burgers die niets met het gewapende conflict te maken hadden.
Sommigen applaudiseerden, anderen juichten, weer anderen huilden. Tenminste aan de kant van de linkse politiekers. Aan de kant van de rechtse politieke partijen en ex militairen zagen we alleen norse gezichten. De kloof in de salvadoraanse samenleving kon niet beter weerspiegeld worden dan door dit verschil in reactie. 18 jaar vrede hebben nog steeds niet geleid tot de verzoening die Funes probeert te bereiken.
De ontevredenen
Na de officiële plechtigheid, waar ex-presidenten van Arena, Cristiani en Calderón Sol aanwezig waren, spraken zij hun ongenoegen uit. Niet met het feit dat Funes om vergiffenis vroeg, maar omdat hij de misdaden van de andere kant (de guerilla) niet heeft aangeklaagd.
Cristiani vindt dat vorige regeringen al om vergiffenis gevraagd hebben. “Wat mij verontrust is dat hij niet alle groepen van de oorlog noemt”.
Ex-presidente Armando Calderón Sol van zijn kant zei dat Funes niet degene is die om vergiffenis moet vragen: “Hij is niet de aangewezen persoon om dat te doen. De guerilla moet om vergiffenis vragen. Zij zijn de auteurs van de oorlog, de staat had er niets mee te maken. Degenen die de wapens hebben opgenomen moeten om vergiffenis vragen”.
In de filosofie van rechts in El Salvador was de oorlog een “communistische agressie” en de staat moest zich daartegen verdedigen. Rechts heeft nooit de massamoorden zoals in El Mozote of El Sumpul erkend, waar duizenden onschuldige boeren, vrouwen en kinderen, vermoord werden. Het leger rechtvaardigt die massamoorden met het argument dat die slachtoffers de achterhoede (lees; sociale basis) van de guerilla vormden.