Chileense overheid in een lastig parket
In Chili riskeert documentairemaakster Elena Varela López vijftien jaar cel op beschuldiging van “onwettige vereniging met de bedoeling om een misdrijf te plegen”. Varela werkte aan een documentaire over de strijd tussen de lokale Mapuche-indianen en enkele grote houtverwerkende bedrijven in het bosrijke zuiden van Chili, tot ze in mei vorig jaar werd aangehouden.
In augustus 2008 werd Varela weer vrijgelaten, maar voorlopig niet vrijgesproken. Ze kan dus nog steeds strafrechtelijk vervolgd worden.
Cruciaal in de zaak-Varela lijken de connecties van de eigenaars van de betrokken firma’s in de verschillende economische sectoren en op zowat alle politieke niveaus. Zo heeft de Chileense advocaat Juan Guzmán ernstige vragen bij de rol van de Chileense overheid in deze zaak. Guzmán is ervan overtuigd dat de arrestatie van Elena Varela doorgestoken kaart is en hij wil er alles aan doen om de onschuld van de documentairemaakster aan te tonen. De advocaat raakte eerder bekend toen hij erin slaagde de voormalige dictator Augusto Pinochet voor de rechter veroordeeld te krijgen.
Verder uitte ook Amnesty International zijn ongenoegen over de manier waarop Chili de zaak-Varela aanpakt. Amnesty is bang dat de Chileense veiligheidsdiensten het in beslag genomen researchwerk van Varela zullen gebruiken om Mapuche-activisten te intimideren. Bovendien is Amnesty er niet over te spreken dat Chili de antiterrorismewetgeving uit de tijd van Pinochet hier nog steeds toepast. In maart 2008 al uitte ook de VN-Commissie voor de Mensenrechten haar bezorgdheid over het gebruik van die wetgeving.
Met de aanhouding van Elena Varela en de inbeslagname van zo’n 300 filmopnamen, foto’s en teksten ging vier jaar research verloren. Van de documentaire waarmee Varela de strijd van de Mapuche onder de aandacht wilde brengen komt voorlopig niets terecht. Maar met haar aanhouding heeft ze wel nationaal en internationaal de aandacht op het probleem gevestigd. Wordt ongetwijfeld vervolgd.