Het dialoogplatform Abant
De Britse onderzoekster Berna Turam noemt de Gülengroep een maatschappelijke middenveldorganisatie die zich inschrijft in de Turkse context en via een aantal dialoogoperaties de sociale agenda beïnvloedt. Het Abantplatform heeft daarbij de meest publieke functie.
Abant werd tien jaar geleden opgericht als een vereniging die zichzelf een dialoogfunctie tussen culturen, identiteiten en etniciteiten toedicht. ‘We zijn oorspronkelijk vanuit een sociale behoefte vertrokken: de nood aan een brug tussen seculiere en religieuze groepen om maatschappijk gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken’, zegt Salih Yaylaci, algemeen secretaris van Abant.
De pluralistische stuurgroep van Abant komt maandelijks samen om te praten over de Turkse samenleving, zowel in nationale als internationale context. De onderwerpen variëren naargelang de actualiteit. ‘We zijn een neutrale gemeenplaats, maar we ijveren wel voor democratische waarden, rechten en vrijheden voor het individu, Europa, vrede, en spreken ons uit tegen militaire interventies.’
Abant onderschrijft de apolitieke houding van Gülen en juist daardoor speelde het een rol in een aantal verschuivingen in de Turkse samenleving, meent Yaylaci. ‘Invloed kan je niet meten, maar wij hebben als eersten de schuif van de Koerdische kwestie geopend. Nadat Abant in Noord-Irak een conferentie organiseerde, trokken zowel de Turkse premier als de president naar daar.’
Abant maakte ook openingen naar de joodse en Grieks-orthodoxe gemeenschappen. ‘Voordien leefden de verschillende gemeenschappen zeer gescheiden’, zegt hoofdrabbijn İzak Haleva, woordvoerder voor de joodse gemeenschap in Istanbul, tijdens een ontmoeting. ‘Nu gaan de banden zelfs verder dan het formele luik, naar het persoonlijke vlak. Taboes hebben we niet. Over politiek wordt niet gepraat, we zijn religieuze mensen.’
Socioloog Ferhat Kentel van de Bilgi Universiteit zit mee in het bestuurscomité van het Abant Platform. Met zelfgerolde sigaret in de hand, warrig haar en een casual dresscode beantwoordt hij niet aan de vestimentaire code van het Abantplatform. ‘Dankzij contacten met liberalen als mijzelf of Ahmet Altan van Taraf, die geen vooroordelen hebben tegen deze beweging, verwerven ze legitimiteit. Het werkt langs twee kanten: ook voor mij is het belangrijk om deze groep mensen te leren kennen. Ik apprecieer dat ze een bres hebben gemaakt tussen die twee werelden in Turkije: het laïcisme en de religie.’
Kentel zegt nooit deel te kunnen uitmaken van de Gülenbeweging: ‘Ik kan me er niet mee identificeren. Ik ben in de eerste plaats een democraat, een linkse liberaal, en neem stellingen in op politiek en sociaal vlak. Dat zou nooit matchen met de Gülenbeweging.’