Landroof in Jemen
Landroof is een belangrijke bron van conflicten in Jemen en lag in 2011 mee aan de basis van de volksprotesten. Voor de vorige president Abdullah Saleh – die tijdens de protesten van 2012 gedwongen werd af te treden – was “staatsgrond” jarenlang een ruilmiddel waarmee hij de loyaliteit van clanleiders kocht.
Al in 2010 bracht een overheidsrapport aan het licht hoe minstens vijftien hooggeplaatste leger- en overheidsfunctionarissen in het bezit kwamen van grote stukken landbouwgrond, onder meer in het zuiden en in de havenprovincie Hudeida. Het vertrouwelijke rapport werd in 2012 gelekt maar verticaal geklasseerd in het kader van de Nationale Dialoog, zeggen waarnemers. Die transitiedialoog kwam onder diplomatieke druk van de golfstaten, de VS en de VN tot stand om Jemen klaar te stomen voor een nieuwe grondwet en verkiezingen in 2014.
De dialoog moest ook een einde maken aan de conflicten die al sinds de burgeroorlog van 1994 woeden tussen het centrale gezag in Sanaa en het zuiden. Het zuiden, dat tot die burgeroorlog een onafhankelijke staat was, klaagt over economische, politieke en sociale discriminatie, landroof en een gebrek aan inspraak. Onopgeloste landdisputen en de moeilijkheden om landeigendom te verwerven, worden steeds vaker ingeroepen als reden om zich opnieuw volledig af te scheuren.
In januari installeerde Salehs opvolger, president Hadi, twee comités die zich moeten buigen over de belangrijkste verzuchtingen van het zuiden. Eén daarvan kreeg als opdracht de landdisputen te onderzoeken. Tot heden werd daar, wegens gebrek aan middelen en kennis, weinig mee gedaan, zegt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. Een gemiste kans, want hele stukken olierijk en vruchtbaar land werden na de eenmaking in 1994 ingenomen door Sanaa, zegt de zuiderse afscheidingsbeweging Hiraq. Die trok zich intussen terug uit de overgangsdialoog met alle politieke groepen in Jemen, die in september had moeten eindigen. De deadline werd opgeschoven naar een onbepaalde datum, maar de denktank International Crisis Group acht het, aldus een recent rapport, weinig waarschijnlijk dat Jemen een voorlopig akkoord zal kunnen voorleggen. Tegelijk doen geruchten de ronde dat er wel degelijk een akkoord zou zijn over Jemen als een federale staat maar dat er nu tijd wordt gekocht om te onderhandelen over een aantal regio’s.