Oeganda wil genetisch gemanipuleerde bananen
Liesbeth Van den Bossche en Maarten Lambrechts
30 november 2011
Het Oegandese nationale bananenonderzoeksprogramma (NBRP) verwacht op korte termijn de resultaten van enkele veldproeven met bananen die via genetische manipulatie resistent zijn gemaakte tegen twee belangrijke bananenziektes. Het onderzoek loopt vooruit op de goedkeuring van de biotechnologie- en bioveiligheidswet, waar het Oegandese parlement zich in december over buigt.
Net als elders hebben bananenboeren in Oeganda het zwaar te verduren. Door schimmels, bacteriën en wormen zijn zowel grote commerciële kwekers als kleine bananenboeren genoodzaakt aanzienlijke delen van hun plantages te vernietigen om verdere aantasting te voorkomen. Oeganda, waar de gemiddelde volwassene elk jaar drie keer zijn lichaamsgewicht aan bananen eet en zeventig procent van de bevolking afhankelijk is van bananen als basisvoedsel, wil snel een oplossing. De klassieke manier van resistentie-opbouw, het kruisen van variëteiten, kan bij de banaan maar moeilijk worden toegepast. Onderzoekers wenden zich daarom tot genetische manipulatie.
Eind 2011 evalueert het NBRP een veldproef met bananen waarin een paprika-gen werd ingebracht om resistent te worden tegen de BXW-bacterie. Veelbelovend is volgens onderzoekers een andere veldproef met ggo-bananen, die resistent werden gemaakt tegen de sigatoka-ziekte. Het Laboratorium Tropische Plantenteelt (K.U.Leuven) heeft daarin een rol gespeeld.
Uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen blijkt dat de Oegandese bevolking niet weigerachtig staat tegenover ggo-bananen: meer dan driekwart van de bevraagde huishoudens zou ze kopen indien ze smakelijker of gezonder zouden zijn of geproduceerd zouden worden met minder pesticiden.
De grootste hinderpaal voor de doorbraak van ggo-bananen in Oeganda, is het gebrek aan een wettelijk kader. In december moet daar verandering in komen, wanneer het Oegandese parlement zich over enkele wetsvoorstellen terzake buigt. Enkele ngo’s en parlementsleden klaagden al aan dat de voorstellen met veel geheimdoenerij gepaard gaan en benadrukten dat de wet voordelen voor landbouwers moet opleveren en moet bijdragen aan een oplossing voor de voedselcrisis.