“‘Ça chauffe à Kinshasa!’

Al vijf dagen geen internet. Alle televisiekanalen van de oppositie uit de lucht geplukt. Dat kàn dus hier. Geen sms-verkeer en zo evenmin berichten van de ambassade om ons te waarschuwen voor mogelijk onlusten die de afgelopen dagen nu eens in de ene, dan weer in de andere wijk opflakkeren. Letterlijk. Auto’s worden in brand gestoken en bierwagens geplunderd, een Chinese winkelier die zijn inboedel wilde beschermen liet er zelfs het leven bij.

Later op de avond sijpelen berichten binnen van nog meer doden, van veertien tot veertig afhankelijk van wie de informatie komt. Of dit allemaal waar is, is dus nog maar de vraag, maar de snelste info komt ongetwijfeld via het Congolese netwerk… Wij merkten er niet veel van maar ça chauffe à Kinshasa!

De berichten verschillen van veertien tot veertig doden.

Als we écht willen weten waar het brandt, moeten we het aan Zacharie, de chauffeur van Clara, of Fidel, onze fikser vragen. Zij bellen gewoon even rond en binnen de kortste keren weten we waar niet naartoe. Zacharie heeft het allemaal gezien, hij was zelfs nog chauffeur van de eerste minister onder Mobutu. ‘Wauw!’, denk je dan, maar nee. Hij kreeg toen alleen zijn uniform gratis. En dat was het. Hier betekent een uniform echter wel dat je kan gaan afdwingen bij anderen… Welkom in Congo, un autre monde.

Soms roept de oude wereld even. Bijvoorbeeld in de vorm van studenten op de kunstacademie die opeens – uit het niets, in de verzengende hitte, de zweetparels op je voorhoofd – ‘je suis Charlie’ naar je roepen. Of je vindt een oud Belgisch magazine in je koffer, vol winterse outfits en recepten. Dan voel je dat je heel ver weg bent, in de tijd, de ruimte en de seizoenen. Je merkt hoe internet de wereld zoveel kleiner heeft gemaakt. En hoe afgesloten je bent als het er even niet meer is.

In België weet waarschijnlijk niemand iets van het oproer hier en het geweld morgenvroeg waarvoor iedereen zijn hart vast en zijn kinderen thuis houdt. En niet alleen de kinderen. Geen enkel minibusje zal waarschijnlijk uitrijden dus dat wordt 2 uur naar het werk lopen, en nog waarschijnlijker: niet gaan werken en dus niets verdienen.

Lachen of niet lachen

‘Ca va?’, ‘Oui, ça va, et toi?’, ‘Ca va bien mais avec notre pays ça ne va pas!’. Ze kunnen er nog mee lachen hier op de Academie des Beaux Arts, onze tweede thuishaven. Wat is er eigenlijk aan de hand? Voor er in 2016 verkiezingen kunnen plaatsvinden, moet elke Congolees geregistreerd zijn. Het volk moet geteld worden dus. Maar dat volk is bang dat die telling gewoon een trucje van de regering is om langer aan te blijven en ils en ont marre! Genoeg van deze regering, de zoveelste die in de eerste plaats liever haar eigen zakken vult dan die van de mensen. Ze willen verkiezingen, en wel in 2016, niet over vijf jaar. Of hoe lang duurt het om 75 miljoen mensen te registreren in een land 80 keer zo groot als ons kleine België waar infrastructuur plaats maakt voor brousse?

‘Wanneer ben je voor het laatst echt bang geweest?,’ is een van de vragen die wij aan onze jongeren stellen. Wel, voor mezelf kan ik dat nu wel beantwoorden. Afgelopen nacht toen er wat tumult ontstond op de campus, we zaten met twee rechtop in bed. Die protesten waren toch pas voor morgenvroeg? Morgen, om 10u, als de wet voor de volkstelling voor de senaat komt en de oppositie gedreigd heeft de lijken van de rellen de trappen van het Palais du Peuple op te sleuren. Dat zijn toch de geruchten. Maar nu, om 2u ‘s nachts zou iedereen gewoon moeten slapen en zijn de gemoederen duidelijk verhit hier rondom ons gastenverblijf. Het blijkt uiteindelijk ook weer een politieke discussie geweest te zijn die op een robbertje vechten uitliep. Niks ergs, zeggen de studentenmeisjes die naast ons wonen. Maar zò hard lachen ze er hier dus ook niet mee.

Weer even goed

De lijken zijn uiteindelijk gelukkig niet gevallen. De verkiezingen gaan gewoon door in 2016 en los daarvan zal men ook het volk gaan tellen. Hoewel dàt nu blijkbaar afhangt van de internationale donoren die er op hun beurt genoeg van hebben dat het alsmaar uitgesteld en duurder wordt. Anyway, voor ons en de gewone Congolees is alles is weer even goed. Kinshasa is weer druk in de weer, de straten overvol, het stof waait op, de busjes toeteren, mundele! Mundele! De verdachte kalmte in de straten kan ik me al niet meer voorstellen. Zo is het goed. ‘Il faut que ça chauffe madame, mais pas trop!’

De journalistieke reis van Goele en Katrijn werd mogelijk gemaakt door het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek.