“‘De vrouw en het hout’

Terwijl de wereld buiten bedekt is met een knisperend laagje rijm en de aanstormende winter met de eerste neerdwarrelende sneeuwvlokken zijn komst aankondigt, heb ik mij nog eens voor mijn computer neergevlijd. Toegegeven: ik zou beter de stoof aansteken (het is hier “amper” 16 graden), maar met een dikke trui heb ik meer dan warm genoeg, en dat hout kapt en stapelt zich jammer genoeg ook niet vanzelf. Een beetje spaarzaamheid is dan ook geen misdrijf; de winter is lang en de houtvoorraad niet onbeperkt. En zoals gezegd: die machtige houtstapel is niet op één dag gebouwd…

Integendeel, samen met mijn man heb ik er uren en uren aan gespendeerd, aan dat hout. Elke houtliefhebber kent ondertussen het wijsje wel vanbuiten: ‘van hout krijg je drie keer warm: bij het kappen, het klieven en het vuur maken.’ Ikzelf zou daar het versleuren en stapelen ook nog bij rekenen. Om maar te zeggen: wie met hout bezig is, zal geen kou lijden!

De Noor Lars Mytting schreef er een heerlijk boek over, De Man en het Hout, dat – los van een nogal eenzijdige nadruk op de mannelijke kant van het hele houtgebeuren – absoluut het lezen waard is. Met uitspraken als ‘ga zeker geen kettingzaag kopen als je vrouw loopt te zeuren over de parkeermeter die weldra afloopt’ (ja, want dát is toch wat vrouwen doen nietwaar?), komen de vrouwen er niet al te goed van af.

Met dit artikel wil ik niet alleen een kleine ode brengen aan vuur als oeroude manier van zich verwarmen in het algemeen, maar ook mijn persoonlijke relatie als vrouw – en potentieel die van élke vrouw – met het hout een emancipatorisch duwtje in de rug geven.

Groene energiebron

Sinds ik samen met mijn man “de stap terug” heb gezet en hier in Frankrijk ben komen wonen, kappen we ons eigen hout en zijn we volledig zelfvoorzienend op vlak van verwarming. Ook al is het een heel karwei van begin (het vellen van de boom) tot eind (lekker voor je stoofje genieten van dat heerlijk brandend vuur),  het geeft ook enorm veel voldoening.

Je bent fysiek bezig in de buitenlucht en zorgt helemaal zelf voor je eigen warmte. Je bespaart niet alleen op je energiefactuur, maar ook een fitnessabonnement. Je bent niet afhankelijk van energieprijzen of –leveranciers, maar enkel en alleen van je eigen tijd en wilskracht. En hoe zit het dan met het milieu? Wel, de meest oeroude vorm van zich verwarmen is ook zo goed als de meest natuurvriendelijke: in vergelijking met andere warmtebronnen (elektriciteit, olie, gas) komt hout er verrassend goed uit, vooral omdat het zo weinig energie in ontginning, transport en infrastructuur vereist (geen leidingen, kabels of boorplatformen nodig).

Lars Mytting (Noors journalist en romanschrijven, red.): ‘Houtkachels stoten CO₂ uit, maar hout stoken wordt nog steeds in bijna alle disciplines als een groene energiebron geaccepteerd (zolang je natuurlijk correct stookt: geen nat hout gebruiken, je vuur niet laten smeulen etc). Dit is gebaseerd op een simpel feit: bomen nemen CO₂ op terwijl ze groeien, maar vroeg of laat moet het gas weer vrijgegeven worden. Als een boom in een kachel wordt verbrand, is de CO₂-uitstoot exact dezelfde als wanneer de boom was doodgegaan of weggerot (in die zin kun je een wegrottende boom zien als een vorm van rookvrije verbranding). Je laat dus een noodzakelijk natuurlijk proces zich afspelen binnen in je woning.’

Daarnaast is de infrastructuur van het hout stoken bijna ontroerend klein: een boom wordt gekapt, gekliefd en te drogen gelegd. (en idealiter groeit er een nieuwe waar de vorige stond). Eigenlijk heb je alleen een (ketting)zaag, een bijl en een kruiwagen of auto met aanhanger nodig. En natuurlijk ook lekker veel energie!

Een zaak voor mannen?

Maar dat lijkt net iets te zijn waar veel mensen, en zeker vrouwen, voor terugdeinzen. Hoe “woke” we tegenwoordig ook claimen te zijn, ‘een kettingzaag hanteren en een kliefbijl, dat is een zaak voor mannen’. Ik geef grif toe: in het begin liet ik die zaken ook als vanzelfsprekend aan mijn man over. Ik hielp hooguit met houtblokken inladen en stapelen. Totdat ik besefte dat ik totaal hulpeloos zou zijn en zou doodvriezen in de winter als ik mijn man niet had. Dus besloot ik ook met dat “zwaar” gereedschap te leren werken, en éénmaal ik het onder de knie had, kon ik er niet genoeg van krijgen.

Een vrouw met een kettingzaag: veel mensen trekken argwanend hun wenkbrauwen op, maar is het niet onmetelijk stoer en sexy? Vooral het klieven met de bijl geeft zo’n uniek gevoel van efficiëntie, daadkracht en trefzekerheid; voor even kun je als vrouw binnentreden in dat mannelijk universum van brute kracht en voel je dat je ‘je mannetje kan staan’.