“‘Gaza: Omringd door muren’
Zes maanden geleden startte verpleegkundige Sarah Woznick haar missie in Gaza. Op wat haar één-na-laatste dag zou zijn, laaide het conflict in de Gazastrook op. Ze bleef om haar team te helpen.
‘Ik keek ernaar uit om voor mijn eerste missie voor Artsen Zonder Grenzen naar Gaza te gaan. Niet alleen omdat mijn specialisme – intensive-care-verpleegkundige – daar goed tot zijn recht zou komen, maar ook omdat het een kans was om mij meer te verdiepen in de realiteit van deze complexe situatie.’
Middelen schaars, toewijding groot
‘Ik ging aan het werk in de intensive care van het Nasser Ziekenhuis. Ik kwam er snel achter dat sommige basismiddelen schaars waren. Soms hadden we niet eens handschoenen – iets dat thuis ondenkbaar zou zijn geweest. De Palestijnse hoofdverpleegkundige bleef ook maar herhalen: ‘Vergeet niet dat je in Gaza bent. Er zijn hier altijd tekorten!’ Onze Palestijnse collega’s werken al heel lang onder zeer moeilijke omstandigheden. Velen hebben al maanden geen salaris gehad of slechts een klein deel daarvan. Maar ze gaan niet weg. Dit is hun werk. En ze zijn bijzonder toegewijd aan de zorg voor hun patiënten.’
‘Ze staan ook onder enorme druk. En ikzelf ook, merkte ik. We gingen op een dag naar de boerderij van een van de artsen van het ziekenhuis. Op het platteland, net buiten de drukke en dichtbevolkte stad, realiseerde ik me hoe het fijn was om even diep adem te kunnen halen en even te kunnen ontspannen. De impact die Gaza op je heeft, is eigenlijk pas echt goed voelbaar als je er even afstand van kunt nemen. Maar de meeste bewoners is dat echter niet gegeven. Zij zitten er altijd midden in.’
Zorgen om collega’s
‘Mijn missie zou er na zes maanden op zitten. Maar op mijn één-na-laatste dag begon de militaire operatie ‘Protective Edge’. Die dag waren er veel luchtaanvallen, ook in het gebied waar wij werken. Het is een raar gevoel om te beseffen dat er relatief dichtbij bommen inslaan. Je weet dat je op zich veilig bent, omdat Artsen Zonder Grenzen geen doelwit is, maar je maakt je toch bedenkingen. De adrenaline giert door je lijf, je hart klopt als een gek en je bent continu alert op wat er om je heen gebeurt. Inmiddels ben ik er iets meer aan gewend, maar toch schrik ik nog regelmatig. Ook maak ik me zorgen, om onze Palestijnse collega’s. Ons verblijf, dat duidelijk herkenbaar is als Artsen Zonder Grenzen, is relatief veilig, maar hun huizen zijn dat misschien niet.’
‘Sinds de aanvallen zijn begonnen, run ik in de kliniek voor postoperatieve zorg en beheer ik de noodvoorraden in de apotheek. Het lukt ons om de kliniek bijna elke dag open te hebben en om er een team te laten werken. Maar ook als dat niet lukt, komen er nog steeds patiënten. Dan verzorg ik zelf hun wonden.’
Kleine kinderen
‘Dat is het moeilijkst bij kleine kinderen. Zij begrijpen namelijk niet zo goed wat er gebeurt en ze kijken je vaak angstig aan. Ongeveer 40 procent van alle patiënten die we de afgelopen tijd zagen, zijn kinderen die jonger zijn dan vijf jaar. Ik herinner me één meisje van vijf dat brandwonden over haar hele rug had. Ze wilde wegrennen toen er een luchtaanval plaatsvond en kreeg in de consternatie heet water over zich heen. In de kliniek probeerden haar ouders haar te troosten, maar ze bleef huilen en bleef met een bange blik om zich heen kijken… Ik vraag me af hoe het nu met haar gaat. Haar familie is niet meer teruggekomen naar de kliniek om haar wonden te laten verzorgen.
‘Op een andere dag kwam er een meisje van tien of elf langs. Ze was in haar eentje naar de kliniek gekomen, ook met brandwonden. Nicolas, onze projectcoördinator, vroeg haar of ze niet bang was om haar eentje over straat te gaan. ‘Iedereen zal op een dag sterven,’ antwoordde ze. Dit meisje was veel ouder dan haar werkelijke leeftijd, en ouder dan ze behoorde te zijn. Net als vele andere kinderen. Een van mijn Palestijnse collega’s vertelde dat zijn kinderen dekking zoeken onder een tafel zodra ze een knal horen. Een andere collega vertelde me: ‘Al mijn kinderen klampen zich aan me vast. Ze denken dat ik ze kan beschermen. Maar dat kan ik niet.’ Het moet ontzettend moeilijk zijn voor een ouder om te weten dat je je kind niet kan beschermen.’
Omringd door hoge muren
‘Als ik weer thuis ben, zal ik mijn ervaringen daar delen. Maar het zal moeilijk zijn om dat over te brengen, net zoals het moeilijk zal zijn om de situatie hier in Gaza over te brengen aan mensen die er ver van af staan. Het zal niet makkelijk zijn om hier weg te gaan, zelfs als de huidige crisis voorbij is. Mijn gedachten zullen blijven uitgaan naar de mensen die ik hier heb leren kennen – naar de vrienden die leven in een plaats die ze niet kunnen verlaten, die niet de vrijheden en keuzen hebben die ik heb omdat ze omringd zijn door hoge muren.’
Artsen Zonder Grenzen werkt al ruim 10 jaar in Gaza. We hebben onder meer een kliniek voor postoperatieve zorg in de stad. In reactie op het opgelaaide conflict ondersteunt de medische noodhulporganisatie het Al-Shifa Ziekenhuis in Gaza met een volledig chirurgisch team, medisch materiaal en noodvoorraden.