“‘Van Palestina naar de Middellandse Zee’
“Ik kan zwemmen, maar zij niet … en hoe moest ik haar uit het water vissen tussen al die mensen die boven water probeerden te blijven?” De 35-jarige Mohammed houdt zijn 1-jarige dochtertje stevig in zijn armen, terwijl zijn vrouw Diana, verward en met bloeddoorlopen ogen van het zoute water, probeert tot zichzelf te komen in de ziekenboeg van de Dignity 1. Het scheelde niet veel of het dochtertje van dit Palestijnse gezin had de overtocht niet overleefd.
De overvolle houten boot waarmee ze Europa probeerden te bereiken was immers uit balans geraakt en kapseisde zo’n 25 kilometer voor de Libische kust. Het gezin werd door het Ierse reddingsteam naar de boot van Artsen Zonder Grenzen (AZG) overgebracht omdat Diana dringend medische hulp nodig had. Amper een week geleden lag ze immers nog aan de nierdialyse.
Het gezin was nog sterk onder de indruk van de hele situatie en begreep niet wat er was gebeurd. “De boot raakte in de problemen toen we uit Libië waren vertrokken en we moesten water uit de machinekamer hozen. Nadien werd de zee rustiger en leek het beter te gaan. Toen begon de boot echter plots te schommelen. We beseften al gauw dat we aan het zinken waren.”
Toen de Dignity 1 ter plaatse kwam, bleven alleen nog brokstukken over van de houten boot waarmee Mohammed en zijn vrouw de oorlog en het gevaar in hun thuisland Libië trachtten te ontvluchten. “Het land wordt uiteengerukt door rebellen en milities. Het biedt geen toekomst meer voor ons en voor onze dochter. We werden er op een onmenselijke manier behandeld en misbruikt. Vluchten was onze enige optie.”
Het gezin – nog steeds onder de indruk van de redding – werd naar de Italiaanse kust gebracht, waar Azeel en haar moeder goed verzorgd konden worden en waar ze het trauma van de gebeurtenissen op zee konden verwerken.
Alea, Mohammed en Dana, Syrië en Libië
De Syrische Alea was vijf maanden zwanger toen de houten boot verging waarmee ze, samen met haar man en zo’n 600 andere vluchtelingen, de oorlog in Libië wilde ontvluchten. De voorbije week is ze erg ongerust. De baby in haar buik beweegt niet meer, en ze kan niet nagaan of het kindje nog leeft. Net als haar man wilde ze koste wat het kost uit Libië weg. Ze kreeg immers geen toegang tot gezondheidszorg, aangezien de privéziekenhuizen te duur zijn en de openbare ziekenhuizen uitsluitend voor Libiërs bestemd zijn.
Alea staat te trillen op haar benen terwijl ze aan boord van de Dignity 1 wordt geholpen. Ze kan haar emoties amper de baas na de schokkende en tragische gebeurtenissen waar ze getuige van was.
“Ik zat binnen in de boot toen die begon te zinken,” vertelt ze even later, wanneer ze enigszins gekalmeerd is. Haar man Mohammed wordt in zijn ondergoed en drijfnat aan boord gebracht van de Dignity 1. Hij was in het water gedoken om zijn vrouw uit de zinkende boot te bevrijden.
“Ik dacht echt dat het met me gedaan was. Hij heeft mijn leven gered.”
“Ik dacht echt dat het met me gedaan was. Hij heeft mijn leven gered.” Maar de baby in haar buik heeft de schok en de stress van de overtocht misschien niet overleefd.
In de ziekenboeg legt Astrid, vroedvrouw voor AZG, Alea voorzichtig op het bed om uit te zoeken of het hartje van de baby nog klopt. Het is een erg spannend moment. In de hoek van de kamer staat Dana, een 17-jarig meisje uit Damascus. Zij was ook aan boord van de boot en is inmiddels een goede vriendin van het gezin geworden. Dana glimlacht en vertaalt de vragen van de vroedvrouw uit het Engels naar het Arabisch. “Wanneer heb je de baby voor het laatst gevoeld?” – “Ongeveer een week geleden.”
Dana ontmoette Alea en Mohammed in Libië, toen ze net als het gezin op de vlucht was voor de oorlog in haar thuisstad Damascus. “Ik wilde niet langer elke dag opnieuw met de dood geconfronteerd worden. Ik heb genoeg bloed zien vloeien,” vertelt ze. Ze zat in haar laatste jaar secundair. Samen met haar vader ondernam ze de lange, gevaarlijke tocht naar Turkije, maar ze konden niet doorreizen naar Griekenland. Haar vader is immers al 65 en kon de lange tocht niet te voet afleggen. In plaats daarvan namen ze het vliegtuig van Turkije naar Libië, waar ze aan boord gingen van de boot. Er volgt een lange stilte, alsof de herinnering aan wat er toen gebeurde haar het zwijgen oplegt.
De pijnlijke stilte wordt uiteindelijk doorbroken door een zacht geluid dat langzaam aanzwelt tot een hartslag. Het is het hartje van de baby die volgens Alea dood was, maar door haar man werd gered toen hij zijn vrouw uit de buik van de boot bevrijdde.