Het ene glazen plafond is het andere niet

Ik onderschat de impact van symbolische gebeurtenissen nooit. Beelden van Serena Williams die haar 22ste Grand Slam Titel in tennis behaalt, of beelden van Malala Yousafzai die de Nobel Prijs voor Vrede mag ontvangen. Dit zijn krachtige beelden die belangrijk zijn voor vele kinderen en jongeren overal ter wereld.

Op dezelfde wijze zou Clinton’s overwinning symbolisch zijn geweest. Symbolisch, want dan konden jonge Amerikaanse meisjes eindelijk een vrouw president zien worden.

De nederlaag van Clinton heeft niet enkel te maken met haar gender. We leven in tijden van woelige debatten omtrent verschillende maatschappelijke thema’s, en Hillary Clinton heeft simpelweg niet genoeg mensen kunnen overtuigen om op haar te stemmen. Maar ik kan ook niet negeren dat ze op een bepaalde manier behandeld werd, door de media en door vele andere mensen, omdat ze een vrouw is.

Waarom schrikt een vastberaden vrouw af, maar stralen standvastige mannen autoriteit uit?

Veel vrouwen moeten zich nog steeds plooien en rekken om in de mannelijke wereld van de politiek of de wereld van het ondernemerschap te passen. Je plek hierin opeisen is niet evident. Want als vrouw ben je plots “streng”, “ontoegankelijk”, “bedreigend” of – en dit vind ik het leukste- een “nasty woman”. Nochtans lezen we nooit iets in de kranten over de strenge blik van mannelijke politici tijdens debatten of vergaderingen. Waarom schrikt een vastberaden vrouw af, maar stralen standvastige mannen autoriteit uit?

En waarom denken zoveel mensen dat de overwinning van Hillary Clinton een einde zou gemaakt hebben aan de strijd voor gendergelijkheid wereldwijd? Symbolisch zou dit inderdaad een mooie verwezenlijking zijn geweest, maar uiteindelijk hebben we hier in België te kampen met onze eigen problemen en uitdagingen in verband met gendergelijkheid. De triomf van een witte vrouw die het zover schopt om bijna als president van de Verenigde Staten te worden verkozen is niet meteen een overwinning voor alle vrouwen wereldwijd. Integendeel.

Hoeveel glazen plafonds?

Ik ben mij ervan bewust dat Hillary Clinton op het punt stond om een glazen plafond te doorbreken, en dat ze heeft moeten knokken om te geraken waar ze nu is. Maar het glazen plafond dat ze graag wilde doorbreken, is niet hetzelfde plafond waar ik als zwarte vrouw door zou mogen. Hillary Clinton’s strijd is niet representatief voor álle vrouwen in de wereld. Het evenaart de strijd van zovele andere gemarginaliseerde vrouwen niet, die vaak twee of drie plafonds moeten doorbreken.

Hillary Clinton’s strijd is niet representatief voor álle vrouwen in de wereld.

Denk aan sommige zwarte of moslimvrouwen bijvoorbeeld, waarvan de meeste boeken kunnen volschrijven over hun obstakels bij het studeren of solliciteren. Over hoe het natuurlijke haar van zwarte vrouwen als “onprofessioneel” wordt gezien. Hoe het natuurlijke haar of de hoofddoek van sommige vrouwen blijkbaar klanten zou “afschrikken” en dat deze vrouwen daardoor hun droombaan niet kunnen uitoefenen.

Houden we debatten over het empoweren van vrouwen en het doorbreken van glazen plafonds, dan moeten we ook de dimensie van etniciteit erbij halen. Intersectionaliteit , oftewel het kruispunt waar gender en etniciteit samenkomen, is noodzakelijk om inclusief te zijn. Anders kunnen gemarginaliseerde vrouwen zich nooit vinden in dit soort feminisme dat hen voortdurend uitsluit. Een wit feminisme waarbij witte vrouwen dezelfde rechten willen als witte mannen, en zodoende een bijkomende obstakel vormen voor gemarginaliseerde vrouwen die ze achter zich laten. Wit feminisme, dat de uitdagingen en ervaringen van zwarte en gekleurde vrouwen niet erkent. En neen, de debatten en rondetafelgesprekken die over gendergelijkheid en feminisme gevoerd worden tussen witte mensen onderling, gaan hier ook geen verbetering in brengen. Dit doen we al langer en we hebben er geen vooruitgang voor alle vrouwen mee geboekt.

Kortom: halen we intersectionaliteit er niet bij, dan zijn we gedoemd om te falen.

Bij ons is er werk aan de winkel

Om terug te komen op de bewering dat een overwinning van Hillary Clinton veel impact zou hebben gehad op wereldwijde niveau in verband met gendergelijkheid: dit klopt niet. België, zoals elk andere land op deze wereldbol, heeft te kampen met haar eigen uitdagingen in verband met gendergelijkheid.

België is onlangs van de 19de naar de 24ste plaats gezakt op de Global Gender Gap Index.

Het World Economic Forum (WEF) publiceerde onlangs hun jaarlijkse Global Gender Gap Index, of de index die de gendergelijkheid meet. Het WEF baseert zich op de mate waarin vrouwen en mannen dezelfde kansen krijgen tot bijvoorbeeld economische participatie, politieke invloed, gezondheid, onderwijs, enzovoort. België is onlangs van de 19de naar de 24ste plaats gezakt op de Global Gender Gap Index.

Er is in België veel werk aan de winkel inzake gendergelijkheid. Onze uitdagingen zouden niet opgelost worden als Hillary Clinton tot president van de Verenigde Staten verkozen was geweest, of door toe te kijken als andere landen vooruitgaan. We moeten zelf in actie schieten. Debatten over de hervorming van het pensioensysteem, de flexibilisering van de arbeidsmarkt, de loonkloof tussen man en vrouw. Voer die debatten gretig, maar met de juiste mensen aan tafel.

Laten we eerst hier in België komaf maken met de vrouwonvriendelijke maatregelen in onze beleid. Efficiënt beleid hoort inclusief te zijn.