Communautaire tegenstellingen, daar weten we in België alles over. Dat zou je denken, tot je een land als India leert kennen. Dan blijkt België plots een erg eenvoudig land, met slechts enkele gemeenschapsgebaseerde wrijvingen, die bovendien de voorbije decennia altijd op beschaafde maar stilaan onbetaalbare wijze opgelost werden.
Taal, levensbeschouwing, afkomst: voor een minderheid van de bevolking vormen ze voldoende reden om zich tegen de Andere af te zetten, bijna nooit leiden ze tot geweld. Misschien moeten we straks een d toevoegen aan leiden, als de tegenstellingen tussen Nederlandstaligen en Franstaligen verharden tot separatisme dat niet alleen Forza Flandia fanaten maar de gevaarlijk vrave burgers van fatsoenlijke partijen aansteekt tot irrationele politiek -maar daarover gaat het hier niet. Of toch. De onbetrouwbaarheid van de mens is een centraal thema in De roep van de nachtvogel.
In de context van de Indiase geschiedenis vertelt Anita Rau Badami over de drama’s die doorgeslagen communautaire ideologieën teweegbrengen. Buren worden elkaars moordenaars, gemeenschappen worden uit elkaar gescheurd door nieuwbakken identiteiten die zich voordoen als vergeten wortels, plotse haat overwoekert generaties van vertrouwen.
De roman vertelt het verhaal van communautair geweld in India vanaf de bloedige periode van de opdeling van Punjab tussen de nieuw onafhankelijke staten India en Pakistan in 1947 tot de Sikh-opstand in de jaren tachtig, inclusief de inval in de Gouden Tempel van Amritsar, de moord op Indira Gandhi en de anti-sikh pogrom die daarop volgde.
Enkele families van migrerende Indiërs belichamen die geschiedenis, en dat leidt wel eens tot een overdaad aan historische intensiteit in het leven van enkele mensen. Toch is Anita Rau Badami een rasverteller die een heel breed publiek zal meenemen in haar kroniek van menselijke ambitie en kleinheid.
De echte opdracht van het boek wordt op blz. 180 verwoord door Nimmo, een van de vrouwelijke hoofdpersonages: ‘Hoe kon ze hem uitleggen wat het betekende als je leven onder je voeten vandaan werd getrokken, als je op een dag wakker werd en merkte dat je geen familie of thuis meer had op het land dat honderd jaar lang door jouw familie werd bewerkt?’Rau Badami slaagt gedeeltelijk in die opdracht. De voorspelbaarheid van de drama’s is net iets te groot om echt beklijvend te zijn, maar de betrokkenheid bij de hoofdpersonagesis groot genoeg om dat te compenseren. (gg)
De roep van de nachtvogel door Anita Rau Badami is uitgegeven door De Geus. 442 blzn. ISBN 978 90 445 0805 5