Coronamaatregel viseert transseksuele en non-binaire gemeenschap in Colombia
LGBTQ+ in Colombia: ‘We worden met argusogen gevolgd’
Lotte Lambrecht
05 maart 2021
Eén coronamaatregel in Colombia wakkerde discriminatie aan: de "Pico y Género". Op even dagen mochten vrouwen het huis uit, op oneven dagen de mannen. Maar wat met iedereen die zich niet per se man of vrouw voelt? De maatregel laat tot op vandaag zijn sporen na.
© Reuters / Luisa González
Eén coronamaatregel in Colombia wakkerde discriminatie aan: de “Pico y Género”. Op even dagen mochten vrouwen het huis uit, op oneven dagen de mannen. Maar wat met iedereen die zich niet per se man of vrouw voelt? De maatregel laat tot op vandaag zijn sporen na.
Ángel Mendoza (tweede van links op foto hierboven, met gekleurd jasje) en Martín Juco (derde van links) stonden in mei 2020 aan te schuiven bij een bank in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá. Om de coronapandemie te bestrijden voerde een aantal Colombiaanse steden, waaronder Bogotá, in april de zogenaamde Pico y Género-maatregel in.
Vrouwen mochten het huis verlaten op even dagen, mannen op de oneven. Geen evidentie voor Ángel en Martín, die zichzelf respectievelijk als transpersoon en non-binair persoon identificeren. De maatregel betekende voor hen een aanval op hun privacy en identiteit.
’De Pico y Género’-regel van het stadsbestuur was traumatiserend’, vertelt Martín Juco ons vanuit het centrum van Bogotá. Met de coronamaatregel probeerde het bestuur zoveel mogelijk mensen van de straten te houden. ‘Maar de regel viseerde de transseksuele en non-binaire gemeenschap’, vindt Juco.
Transgenders mochten het huis verlaten op de dag van het geslacht waarmee ze zichzelf identificeren. Voor non-binaire personen zoals Juco lagen de kaarten nog moeilijker, omdat zij zich als man noch als vrouw definiëren: ’De angst die ik voelde om me op publieke plaatsten te begeven, was enorm.’
Een reden voor die angst was de verregaande inbreuk op de privacy van non-binaire personen. Het is officieel verboden voor de Colombiaanse politie om mensen te vragen zich te identificeren op het vlak van geslacht, maar dat verbod werd in de praktijk vaak genegeerd. Juco: ’Vragen over mijn geslacht waren schering en inslag. De dag voor deze foto werd genomen had ik nog een heel zware discussie met een politieagent.’
Meer geweld en discriminatie
‘De maatregel was een aanval op onze gemeenschap en heeft onherstelbare schade toegebracht.’
Pico y Género leidde ook tot verregaand machtsvertoon: ‘Politieagenten en veiligheidsmensen voelden zich gesterkt door de maatregel. De transfobie liep de spuigaten uit.’
Juco voelde zich om nog een andere reden onderdrukt door de maatregel: de mogelijkheid om gender uit te drukken naar eigen keuze. ’Op dagen waar de vrouwen naar buiten mochten, kleedde ik me extra vrouwelijk. Op de mannendagen kleedde ik me dan weer extra mannelijk. En dat louter om anderen op hun gemak te stellen en geen ongewenste aandacht te trekken.’
Aanval op de LGBTQ-gemeenschapVolgens Red Comunitaria Trans, een Colombiaanse transgenderorganisatie, was er door Pico y Généro ook sprake van meer geweld en discriminatie. Transgender en non-binaire personen werden bedreigd door mensen die meenden dat ze op de verkeerde dag het huis verlieten. Eén transvrouw werd neergestoken door een man die meende dat ze op de verkeerde dag het huis had verlaten.
De Pico y Género-maatregel werd ingevoerd op 13 april. Claudia López, de burgemeester van Bogotá, bejubelde de regel als een groot succes maar trok hem een maand later toch weer in. De Colombiaanse ombudsdienst erkende achteraf ook dat de maatregel discriminerend was voor de LGBTQ+-gemeenschap. Ook in andere Colombiaanse steden en in Panama en Peru werden gelijkaardige regels ingevoerd.
Al is dat alles intussen een klein jaar geleden, Juco ondervindt nog steeds de gevolgen. ‘We worden met argusogen gevolgd. De maatregel was een aanval op onze gemeenschap en heeft onherstelbare schade toegebracht aan de publieke ruimte.’
Ondanks een actief middenveld is Colombia een van de gevaarlijkste landen ter wereld voor transgender personen. In de eerste acht maanden van 2020 werden er 63 leden van de LGBTQ+-gemeenschap vermoord, waaronder 17 transgender vrouwen.
Dit artikel werd geschreven voor het lentenummer van MO*magazine. Voor slechts 32 euro kan je hier een jaarabonnement nemen! Je kan ook proMO* worden voor slechts 4 euro per maand. Je krijgt dan ook ons magazine toegestuurd en je steunt daarmee ons journalistiek project. Opgelet: Knack-abonnees ontvangen MO* automatisch bij hun pakket.