‘Insecten eten wordt cruciaal in strijd tegen honger’

Voedselzekerheid wordt een van de grootste uitdagingen door de klimaatverandering voor Afrika ten zuiden van de Sahara. Volgens de Keniaanse experte Esther Ngumbi spelen onder meer insecten hierbij een cruciale rol.

‘Insecten kunnen een duurzame bron van voedsel worden voor gemeenschappen die worden getroffen door de gevolgen van de klimaatverandering’, zegt expert Ngumbi. Ze is universitair docente Entomologie, een tak uit de dierkunde die zich bezighoudt met de studie van insecten. Ze werd geboren in een droge regio in Kenia en is momenteel verbonden aan de Universiteit van Illinois in de Verenigde Staten.

Uw focus ligt op het uitroeien van honger in Afrika. Ustelt daarbij dat insecten een boost kunnen betekenen in het bereiken van voedselzekerheid. Hoe zal dat precies in zijn werk gaan?

Esther Ngumbi: Insecten kunnen een duurzame bron van voedsel vormen. Anders dan het kweken van gewassen, waar veel land voor nodig is, hebben insecten heel weinig ruimte nodig om tot wasdom te komen. Verder heeft de wetenschap aangetoond dat insecten een rijke bron van proteïnen en ijzer zijn.

‘De wetenschap heeft aangetoond dat insecten een rijke bron van proteïnen en ijzer zijn.’

De klimaatverandering confronteert ons met extreme droogte. Dat bemoeilijkt de groei van klassieke gewassen. Als we overschakelen op de kweek van insecten zijn we veel minder afhankelijk van regen. Dat zal al een groot verschil maken, en verder maakt deze duurzame voedselbron ons ook minder afhankelijk van de oceanen, waar overbevissing voor grote problemen zorgt. Tegen al deze uitdagingen komt de consumptie van insecten naar voren als een duurzame voedselbron.

Hebt u zelf een favoriet recept op basis van insecten?

Esther Ngumbi: Ik heb al vaak insecten gegeten, maar mijn favoriete bereidingswijze is om ze te bakken of te grillen. Ze worden dan heel knapperig en smakelijk. Maar ik heb ook al roergebakken krekels gegeten, gecombineerd met paprika en uien, erg lekker. In Zuid-Afrika heb ik genoten van een gerecht met de mopane-worm, maar ook gebakken of gewokte meelwormen worden krokant en erg lekker.

Ik heb dus veel favoriete insectenrecepten die ik al heb geprobeerd. En ik sta open om nieuwe manieren te vinden om insecten te bereiden.

U bent ook voorstander van stadslandbouw. Nochtans hebben maar weinig stedelingen in Afrika ten zuiden van de Sahara voldoende ruimte om aan landbouw te doen. Hebt u een strategie in gedachten om hiermee om te gaan?

Esther Ngumbi: Dat is eigenlijk de essentie van stadslandbouw: kleine oppervlaktes benutten en er het meeste uit proberen halen. Het kan een vensterbank zijn, een balkon of de kleine ruimte net buiten je deur. Ik denk dat onze huizen best veel mogelijkheden hebben die we kunnen benutten om voedsel te verbouwen.

‘Ik denk dat onze huizen best veel mogelijkheden hebben die we kunnen benutten om voedsel te verbouwen.’

U bent zelf opgegroeid in Kwale, een kustregio van Kenia, met extreme droogte. Waarom hebben delen van Afrika voortdurend te maken met droogte en hoe kunnen de effecten daarvan beperkt worden?

‘Verschillende delen van het Afrikaanse continent hebben jaar na jaar af te rekenen met droogte onder meer omdat het klimaat verandert. De meeste landbouw hangt af van de regenval dus moeten we de boeren ondersteunen en hen leren hoe ze het weinige water kunnen opvangen en opslaan.

Afrikaanse overheden en ngo’s moeten echt meer inzetten op alternatieve waterbronnen, zoals waterputten maar ook in opleidingen voorzien die mensen leren hoe ze duurzaam met water kunnen omgaan. Verder is het nodig dat het Afrikaanse continent meer zal investeren in plantwetenschappen om onder meer droogtetolerante gewassen te ontwikkelen. Die zullen in de toekomst nog hard nodig zijn.

Denkt u dat de kansen voor vrouwelijke wetenschappers in uw thuisland Kenia en andere delen van het continent ook zullen verbeteren?

Esther Ngumbi: Gedeeltelijk. De kansen zijn er niet echt beter op geworden, want de pandemie heeft ons weer veel stappen doen terugzetten. We moeten ons best blijven doen om ervoor te zorgen dat elke jonge student die een carrière in bijvoorbeeld de entomologie wil nastreven, daar de kans voor krijgt.

Ik ben een product van mentoren die interesse in mij toonden en hun wijsheid met mij wilden delen. Het is aan rolmodellen in de wetenschap, zoals ikzelf, om onze netwerken te gebruiken om ervoor te zorgen dat de jonge studenten kansen krijgen om te groeien.