‘Over tien jaar zal België moeite hebben om migranten aan te trekken’

Dyab Abou Jahjah, publicist, activist en trekker van Movement X. Deze Belg met een Libanese roots heeft vaak scherpe maar doorgaans weloverwogen meningen. Hij heeft van op de eerste rij ondervonden wat identiteit en integratie in Vlaanderen betekenen. We beginnen met de vraag hoe een progressieve agenda op 1 mei er volgens hem uit ziet.

De sociale strijd waarmee we de achturenwerkweek, het stemrecht en de sociale zekerheid hebben opgebouwd, moet worden voortgezet. Ik denk dat hij zich dezer dagen moet richten op een basisinkomen voor iedereen en de invoering van een vermogensbelasting, ook internationaal, zoals Thomas Piketty dat voorstelt.

Ik denk dat de EU via haar buitenlands beleid geen rol heeft te spelen in het Midden Oosten.

Kan Europa een positieve rol spelen in de getroebleerde regio van het Midden Oosten?

Dyab Abou Jahjah: Ik denk dat de EU via haar buitenlands beleid geen rol heeft te spelen in het Midden Oosten. Ontwikkelingshulp steunt alleen maar de kleptocratieën die er nu aan de macht zijn. Het verleden leert ons dat de EU in het buitenland vooral zijn eigen belangen nastreeft. We hebben wel een discours over de mensenrechten, maar dat is vooral een discours.

Hoe moet Europa omgaan met migratie?

Dyab Abou Jahjah: Europa heeft echt migratie nodig om de vergrijzing beter te kunnen verteren, maar ik denk dat het continent over tien jaar moeite zal hebben om voldoende mensen te vinden. Er zullen veel andere plaatsen zijn waar mensen zullen kunnen gaan werken, plaatsen waar men meer ontspannen met identiteit omgaat, waar je niet verplicht wordt om de Vlaamse Leeuw te kunnen zingen.

‘Het moderne kapitalisme heeft diverse mensen nodig. In Europa heeft alleen kanselier Merkel dat door’

Nochtans zijn dit achterhoedegevechten. Het moderne kapitalisme heeft diverse mensen nodig. In Europa heeft alleen kanselier Merkel dat door. Probleem is dat de babyboomers die nu massaal op pensioen gaan, en electoraal zwaar wegen, hun angst voor de vreemde niet snel zullen overwinnen.

Ik denk dat we de Conventie van Genéve moeten blijven toepassen. Turkije is geen veilig land. Als Turkije in zijn eentje twee miljoen vluchtelingen opneemt, waarom kan de hele EU met 500 miljoen inwoners er minder dan een miljoen opnemen? En omdat Duitsland het enige land is dat verstandig is, wordt het ook voor hen dan teveel. Grote delen van Europese electoraat zijn xenofoob en de meeste politici volgen dat. Echte leiders kijken verder.

Hoe kunnen we migranten beter integreren in de samenleving?

Dyab Abou Jahjah: Integratie wordt pas mogelijk maar als iedereen aanvaardt dat de samenleving echt veranderd is, dat al die migranten gaan blijven. En dat we dus moeten leren samenleven. Dat gebeurt te weinig: we zien uitsluiting en discriminatie. Dat heeft de migranten het gevoel dat ze niet van hier zijn.

‘Ik ben niet optimistisch dat “meme” en “pepe” de diverse samenleving snel zullen aanvaarden.’

In een bepaalde geopolitieke context kan die frustatie enkelen ertoe verleiden om terreur te plegen. Wat dan weer de xenofobie en discriminatie verder aanwakkert. Die vicieuze cirkel moeten we doorbreken met een attitudeverandering en met het doen naleven van de wet en de mensenrechten: discriminatie is verboden. Maar ik ben niet optimistisch dat “meme” en “pepe” de diverse samenleving snel zullen aanvaarden.

Ik vrees dat we de komende tien, twintig jaar naar verdere conflicten gaan. Wellicht zal de nieuwe generatie die realiteit beter aanvaarden.

Hoe kunnen we tegen die polarisatie ingaan?

Dyab Abou Jahjah: Straatfeesten en culturele evenementen brengen weinig bij. Dat lukt niet als je niks met elkaar hebt. Banden groeien organisch op het werk, op de school. Dat is de natuurlijke gang van zaken. Maar als zoveel migranten geen werk krijgen, of als scholen gesegregeerd zijn, zijn die banden er niet, en wordt het moeilijk. Er moet eerst vrijheid en gelijkheid onder alle burgers zijn, pas dan kan de broederlijkheid groeien.