‘We moeten allemaal meer wereldburgers worden’

De Noord-Zuidbeweging moet zich instellen op een veranderende wereld. Vroeger was het Zuiden een ver gebeuren; nu sijpelt het binnen langs alle kieren en spleten van de Europese Unie. Veel Vlamingen reageren daar angstig op het Zuiden in ons eigen land. We vroegen Bogdan Vandenberghe hoe zijn beweging met die verandering omgaat.

Het verhaal van de Noordzuidbeweging voor internationale solidariteit is niet hetzelfde als dertig jaar geleden. Samen strijden tegen klimaatverandering, hier en in het Zuiden, is daar een sterk voorbeeld van. Een andere grote uitdaging voor progressieve mensen is de ongelijkheid. Die blijft veel te groot, ook al verandert de kloof tussen noord en zuid door de opkomende landen.

Wereldwijde sociale bescherming is het antwoord op de ongelijkheid. De duurzame ontwikkelingsdoelen die vorig jaar door alle landen werden goedgekeurd, zeggen duidelijk dat de opbouw van sociale bescherming een essentieel onderdeel van ontwikkeling is. Sociale bescherming kan binnenlands gefinancierd worden in de landen die daartoe de middelen hebben maar in Sub Sahara Afrika zal een deel van de middelen van buitenaf moeten komen. Ontwikkelingssamenwerking moet zich daar meer en mee op toeleggen.

Een pleidoor voor internationale solidariteit valt in deze tijd wellicht moeilijker. Is solidariteit met het eigen volk niet veel makkelijker?

‘We kunnen niet ongestraft bommen gooien in Syrië. We kunnen niet ongestraft bedrijfswagens massaal subsidiëren in een wereld met klimaatverandering.’

Bogdan Vanden Berghe: ‘Solidariteit is natuurlijk makkelijker met je eigen groep, maar we gaan dat wel moeten overwinnen. Ons wacht daarom een enorme taak van opvoeding tot wereldburgerschap. In een wereld waarin alles zo met elkaar verbonden is, waar we zo van elkaar afhangen, moeten we voortdurend vertellen dat alles wat we doen - hier en in het buitenland - gevolgen heeft, voor anderen, en ook voor ons.’

‘We kunnen niet ongestraft bommen gooien in Syrië. We kunnen niet ongestraft bedrijfswagens massaal subsidiëren in een wereld met klimaatverandering. De klimaatproblematiek toont wellicht het scherpst dat we allemaal in hetzelfde bootje zitten. Naarmate de gevolgen beter voelbaar worden, zal dat nog duidelijker worden.

Door de migratiestromen bevindt het Zuiden zich meer en meer in onze samenleving. Integratie gaat niet zonder moeite.

Bogdan Vanden Berghe: ‘Integratie is niet evident. Hoeveel ‘integratie’ of contact is er tussen verschillende sociale klassen, tussen arm en rijk in de eigen samenleving? De migratie maakt het alleen maar complexer. Je moet ervoor zorgen dat migrantenkinderen verspreid zitten over alle scholen: nu zie je teveel of een concentratieschool, of een ‘witte’ school. Je mag daar best wel wat dwingend rond zijn. Natuurlijk moet nieuwkomer de taal leren en onze wetten respecteren. Maar het verhaal dat ze ook onze waarden en normen moeten delen, vind ik veel moeilijker. Wat zijn immers precies die waarden? Dat we onze belastingen betalen?’

Slagen jullie erin migranten bij de beweging te betrekken?

Bogdan Vanden Berghe: ‘Hoe dan ook moeten wij als beweging veel meer bezig zijn met het Zuiden, de migranten uit zogenaamde ontwikkelingslanden, in België, maar makkelijk is dat niet. We slagen er moeilijk in migranten te betrekken. Het lukt nog het best in de zogenaamde 4^de pijler: mensen uit Congo of Burundi die hun eigen organisatie oprichten.’

Hoeveel migratie moeten we toelaten, als we weten dat migratie een van de meest effectieve middelen is om de inkomensverschillen tussen landen te dichten.

‘Migratie is veel meer dan oorlogsvluchtelingen. We moeten het mee organiseren. In de feiten is er een groot circuit van illegale arbeid, en is er vergrijzing waardoor er hier extra volk nodig zijn om in de toekomst al het werk gedaan te krijgen. Wel, dan kunnen we de migratie beter zelf organiseren, in plaats van alles te ondergaan. Ook al verliest een partij die daar openlijk voor kiest, stemmen, op termijn loont het om eerlijk te zijn. Daar ben ik van overtuigd. Politiek heeft niet als taak de grondstroom te vertolken maar moet leiden in functie van het algemeen belang.’