Afscheid van eerste vrouwelijk Nobelprijswinnares Economie
Charley Dossche
14 juni 2012
De Amerikaanse Nobelprijswinnares Elinor Ostrom is op 78-jarige leeftijd overleden. Pancreaskanker werd de wetenschapster fataal, zo meldt de Universiteit van Indiana, waar ze hoogleraar was. Samen met Oliver E. Williamson ontving ze de Nobelprijs Economie voor haar onderzoek naar collectief beheer van gemeenschapsgoederen.
Elinor Ostrom was de eerste en voorlopig enige vrouwelijke laureate van de Nobelprijs voor Economie. Ze toonde aan dat mensen perfect in staat zijn om zonder een overheid afspraken te maken voor een goed beheer van collectieve goederen zoals bossen, watervoorraden, weilanden of wooneenheden, zonder een beroep te moeten doen op de vrije markt en concurrentie.
Derde weg
Wanneer het gaat om het beheer van gemeenschappelijke goederen zoals irrigatiesystemen, gemeenschappelijke weilanden of grondwaterbekkens, is het vaak de overheid die optreedt als beheerder. Maar verwaarlozing, uitputting en slecht beheer van die goederen zijn dan wel eens het gevolg. Vandaag zien we meer en meer dat gemeenschappelijke goederen geprivatiseerd worden, zodat die privé instantie kan waken over het beheer. Lange tijd heerste de opvatting dat voor collectieve goederen deze twee tegengestelde pistes de enige mogelijke zijn.
Ostrom heeft via empirisch onderzoek aangetoond dat een derde weg, die van het collectief beheer, voor het beste economische rendement zorgt. Ze focuste op samenwerking in plaats van op concurrentie en kwam tot de conclusie dat die aanpak in de meeste gevallen het meest rendabel was.
Ostrom toonde aan dat mensen perfect in staat zijn om zonder een overheid afspraken te maken voor een goed beheer van collectieve goederen
Verrassende Nobelprijswinnares
Ze was een verassende winnares van de Nobelprijs voor de Economie. Niet enkel omdat voordien enkel mannen de prijs in de wacht konden slepen, maar ook omdat ze geen economie heeft gestudeerd, maar politieke wetenschappen. Ook haar visie op het beheer van publieke goederen was afwijkend van die van andere politieke economen.
In een vorig artikel van MO* stond te lezen dat Ostrom van mening was dat politieke economen te ver gaan in hun specialisatie waardoor ze blind zijn voor andere domeinen van het leven. Ze zijn de sociale dynamiek in een samenleving uit het oog verloren en hebben volgens Ostrom niet door wat motivatie kan opleveren aan economisch gewin.
‘De universiteit van Indiana heeft een onvervangbare schat verloren. De universiteit heeft zich dankzij het baanbrekend werk van Elinor Ostrom kunnen onderscheiden’, schrijft Michael A. McRobbie, directeur van de universiteit. Hij benadrukt dat Ostroms levenswerk zal blijven voortleven in de workshops politieke theorie en analyse die ze samen met haar man Vincent Ostrom heeft opgestart.