Asean verdeeld over rol middenveld
Marwaan Macan-Markar
19 oktober 2009
Goede burgers zijn burgers die je niet hoort. Laos, Birma en Cambodja willen zo weinig mogelijk inbreng van mensenrechtengroepen en andere burgerorganisaties in de toekomstige vergaderingen van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties (Asean). Hun verzet tegen een dialoog met het middenveld werpt een schaduw over de volgende Asean-top, die vrijdag (23 oktober) in het Thaise Cha-am begint.
De tien lidstaten van de Asean - Brunei, Birma, Cambodja, Indonesië, Laos, Maleisië, de Filipijnen, Singapore, Thailand en Vietnam - willen tegen 2015 een statengemeenschap vormen naar het voorbeeld van de Europese Unie. Volgens het nieuwe handvest dat eind vorig jaar werd goedgekeurd, zullen de mensen centraal staan in die unie. Maar inspraak van burgers hoort daar voor sommige landen niet bij.
Halfuurtje van het middenveld
Gastland Thailand wil een permanente plaats inruimen voor een dialoog tussen de regeringsleiders van de tien landen en vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties uit de regio. Op de agenda is tijdens de openingsdag van de top in Cha-am dan ook een half uur uitgetrokken voor die uitwisseling. Maar volgens een diplomaat uit een van de lidstaten heeft Laos verzet aangetekend tegen de ontmoeting, nadat eerder ook Birma en Cambodja hun ongenoegen hadden doen blijken.
Ook commentatoren hebben er geen goed oog in. “De Thaise plannen om het contactmoment tussen de Asean-leiders en vertegenwoordigers van meer dan zeventig burgerorganisaties te institutionaliseren, vallen in duigen”, schreef de goed geïnformeerde columnist Kavi Chongkittavorn vorige week in The Nation, een Engelstalige krant in Thailand.
Geen automatisme
De regeringen van Laos, Birma en Cambodja laten in eigen land weinig ruimte voor burgerbewegingen en zeker niet voor kritische stemmen. Volgens Kavi Chongkittavorn eist Laos dat ontmoetingen met het middenveld optioneel blijven op bijeenkomsten van de Asean. Vietnam, dat de volgende Asean-top organiseert, zou de vergadering meteen al kunnen schrappen. Naast Laos is Vietnam het enige Asean-land met een communistisch bewind.
Thailand had bij de vorige Asean-top begin dit jaar voor het eerst in de geschiedenis van de associatie een korte, formele ontmoeting georganiseerd tussen de regeringsleiders en vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties. Hevig protest van Birma en Cambodja zorgde er toen voor dat de woordvoerders van organisaties uit die landen niet konden deelnemen. Nu is afgesproken dat elke regering kan bepalen welke ngo-vertegenwoordigers uit haar land worden uitgenodigd. Thailand zegt dat zijn organisaties onder elkaar mogen uitmaken wie er opduikt.