Benins blanke presidentskandidaat bijt in het stof

De topeconoom is Lionel Zinsou en hij werd na een indrukwekkend parcours in Europa negen maanden geleden aangesteld als eerste minister door aftredend president Yayi Boni. De zakenman, Patrice Talon, maakte een fortuin in de katoensector en is in een aanhoudend conflict verwikkeld met de aftredende president na hem jarenlang te hebben gefinancierd.

Om vijf uur maandagochtend gaf Lionel Zinsou de nederlaag toe en feliciteerde hij de rijkste man van het land met zijn overwinning. Zonder de officiële resultaten was het al duidelijk dat Patrice Talon zondagavond met meer dan de helft van de stemmen naar huis zou gaan. En zo geschiedde het. De sfeer in de straten van Cotonou was lichtjes vijandig, maar kalm. Groepjes burgers die op zondag de urnen begeleidden naar het nationaal kiescentrum scandeerden leuzen als: ‘vaarwel blanke, ga terug naar je land’. Een latent racisme jegens de blanke medemens werd – mede door de opruiende taal van nieuwbakken president Talon – tijdens deze campagne aangewakkerd.

Stambomen en paspoorten

Sinds het prille begin van de campagne werd Lionel Zinsou door zijn tegenstanders afgebeeld als een blanke die het land niet kent. Voor iemand met een familienaam als Talon is het verbazend om zo hard in te zetten op afkomst. Zijn familie stamt af van slavenhandelaars en zijn overgrootvaders waren zelf métis, net als Zinsou. De kinderen van Patrice Talon wonen en leven in Parijs en hebben net als die van Zinsou de Franse nationaliteit. En toch is het Zinsou die wordt afgeschilderd als vreemdeling. Een licht gekleurde huid blijkt als argument efficiënter dan een Franse stamboom of paspoort.

Tegen alle hoop van sociale hervormers en Afrika-optimisten in, won Lionel Zinsou de verkiezingen niet.

Tegen alle hoop van sociale hervormers en Afrika-optimisten in, won Lionel Zinsou de verkiezingen niet. De cijfers hebben gesproken: Benin is nog niet klaar voor een métis als president.

Klopt het dan nog wel, kunnen we ons afvragen, dat Afrikaanse migranten in Europa bij terugkeer veel kunnen betekenen voor hun land van oorsprong? Een terechte vraag als zelfs de meest getalenteerden niet langer worden aanvaard door de lokale bevolking?

Het geheim van de métis

Het is te kort door de bocht te concluderen dat Zinsou de verkiezingen verloor louter door racisme. Andere factoren speelden zonder twijfel ook een rol: de afkeer van aftredend president Yayi Boni onder de bevolking en diens steun aan Zinsou’s kandidatuur, de indrukwekkende persoonlijkheid van Talon en zijn imago van self-made African man, de macht van het geld en zelfs zuiver populisme.

Wat echter wel naar boven kwam tijdens deze verkiezingen is dat mensen met een gemengde culturele achtergrond geen duidelijke plaats hebben in de Beninse maatschappij. Interessanter nog dan de uitslag van deze verkiezingen is te weten welke toekomst er hen te wachten ligt?

Le secret des métis, een videoreportage en portret van Zinsou verschijnt binnenkort, de trailer kan je nu al bij Redhorse Reporters bekijken. Le secret des métis is een reportage gerealiseerd door Roel Nollet, Luca Putteman, Loes Verhaeghe, Alexandre Kossoko en Akkilou Yacoubou, met de steun van Journalismfund.eu.