Bosbranden in Afrikaanse regenwouden verdubbeld

Satellietbeelden van 2003 tot 2021 tonen een ‘ondubbelzinnige’ toename van de branden, stelt onderzoek in het vakblad Geophysical Research Letters. De grootste toename vond plaats in het Congobekken: in 2021 telden de onderzoekers jaarlijks gemiddeld vierhonderd branden meer dan in 2003.

In regio’s met veel ontbossing ligt de brandactiviteit hoger. Ontbossing gaat gepaard met veel menselijke activiteit en versnippert de resterende bossen. Daardoor zijn er relatief meer bosranden, en heerst er een droger microklimaat, waardoor het brandgevaar hoger is.

‘Natte bosbranden’

Er is meer aandacht nodig voor de impact van ‘natte branden’, zeggen de auteurs van de studie, want ze komen ook vaker voor in andere historisch natte bossen, zoals de Amerikaanse Pacific Northwest en het Amazonegebied.

‘Historisch gezien hebben wetenschappers vuur niet als een belangrijk element beschouwd in vochtige, tropische bossen, maar er is de afgelopen decennia in het Amazonegebied onderzoek gedaan dat anders doet vermoeden’, zegt Michael Wimberly, ecoloog aan de Universiteit van Oklahoma. ‘We moeten ook deze bossen beschouwen als vatbaar voor brand.’

Vicieuze cirkel

De onderzoekers vonden ook een duidelijke verband tussen de hoeveelheid branden en weerpatronen zoals hoge temperaturen of een tekort aan ‘dampdruk’ - een indicator voor waterstress in planten. Ze vonden ook een bijzonder sterke relatie tijdens de ‘super El Niño’ van 2015-2016, die abnormale hitte en droogte naar tropisch Afrika bracht.

De bevindingen bieden inzicht in hoe de klimaatverandering de bossen in Afrika zou kunnen beïnvloeden, vooral tijdens El Niño-jaren, zeggen de wetenschappers. Ze benadrukken de noodzaak om branden aan de randen van bossen te beheersen om zogenaamde ‘feedback loops’ te voorkomen: een door brand getroffen bos verliest bladerdek en is meer gefragmenteerd, waardoor het brandrisico nog verder toeneemt.