Cubaanse soap doorbreekt stilte rond geweld tegen vrouwen

Nieuws

Cubaanse soap doorbreekt stilte rond geweld tegen vrouwen

Patricia Grogg

28 november 2011

Miljoenen Cubanen volgen al enkele weken de lotgevallen van Saúl en Odalys, een echtpaar waarvan de echtgenoot zijn vrouw meermaals slaat. De soap is opmerkelijk omdat over huiselijk geweld zelden wordt gepraat in Cuba.

“De grote bijdrage van ‘Bajo el mismo sol’ is dat het dit thema zichtbaar maakt”, zegt Danae C. Diéguez, expert in gendercinema.

‘Bajo el mismo sol’ (Onder dezelfde zon) is een populaire soap die over drie seizoenen loopt. Seizoen twee vertelt onder de titel ‘Soledad’ (Eenzaamheid) het verhaal van Saúl en Odalys. Saúl gaat regelmatig tekeer tegen zijn vrouw en slaat haar daarbij. Odalys ondergaat het geweld eerst alleen maar leert met de hulp van een vriendin te reageren.

“Ik begrijp niet hoe je zoveel kunt verdragen”, kreeg actrice Tamara Castellanos, die Odalys vertolkt, meermaals te horen van kijkers. “Zoiets zegt alleen wie dergelijke situaties niet heeft meegemaakt”, zegt de zeventigjarige Magaly, die zelf het aanhoudende geweld van haar man moest ondergaan. “Mijn redding was dat ik het land verlaten heb. Odalys heeft hem ten minste nog enkele keren teruggeslagen. Dat heb ik nooit gedurfd.”

Stilte doorbroken

‘Bajo el mismo sol’ wordt in primetime uitgezonden. Zelden heeft een soap zoveel debat uitgelokt. Wachtend op de bus, bij de bakker of in de bank: overal hebben mensen het over de lotgevallen van Odalys.

Het is voor het eerst dat de Cubaanse televisie aandacht besteedt aan het thema. Het belicht vooral hoe mishandelde vrouwen vaak terugkeren naar hun agressor nadat die zijn spijt heeft getoond en heeft beloofd te veranderen.

“De eerste stap is gezet, de stilte is doorbroken”, zegt  Castellanos. “Veel mensen zitten in dezelfde situatie. Hopelijk kunnen ze de stilte ook doorbreken en de nodige steun zoeken.”

Niet in statistieken

Vrouwenrechtenactivisten pleiten voor de oprichting van een hulplijn voor slachtoffers van huiselijk geweld. De Cubaanse overheid overweegt zo’n hulplijn op te richten. Voor aidspatiënten en drugsverslaafden heeft ze al zo’n lijn.

In het basisdocument voor de volgende nationale conferentie van de Communistische Partij van Cuba is huiselijk geweld alvast een prioritair aandachtspunt.

De grondwet en heel wat wetten hebben de gelijkheid van de vrouw en de bescherming van het gezin vastgelegd. Maar huiselijk geweld wordt niet altijd aangegeven, en het verschijnt ook niet in de statistieken. Experts pleiten voor een wet tegen huiselijk geweld; een aanpassing van de bestaande wetgeving volstaat niet voor hen.

De niet-gouvernementele Federatie voor Vrouwen in Cuba beschikt over 175 afdelingen, waar ze slachtoffers van huiselijk geweld bijstaat. Maar experts zeggen dat de kwaliteit van die hulp niet overal goed is, onder meer door een gebrek aan gekwalificeerd personeel.