Economische klap van oorlog in Oekraïne zal arme landen extra hard treffen

De vooruitzichten voor de wereldeconomie verslechteren in sneltempo, waarschuwt de VN-Conferentie voor Handel en Ontwikkeling (Unctad). De prijzen van voedsel, brandstof en kunstmest stijgen snel, en dat is vooral slecht nieuws voor de minst ontwikkelde landen.

In een rapport over de gevolgen van de oorlog in Oekraïne wijst de VN-instelling op nog meer negatieve gevolgen: verhoogde financiële volatiliteit, desinvesteringen in duurzame ontwikkeling, verstoring van wereldwijde toeleveringsketens en stijgende handelskosten.

‘De oorlog in Oekraïne komt met een enorme kost op het vlak van menselijk lijden en veroorzaakt schokken door de wereldeconomie’, zegt Rebeca Grynspan, secretaris-generaal van de Unctad. ‘Die schokken bedreigen de vooruitgang die we hebben geboekt bij het herstel van de COVID-19-pandemie en blokkeren de weg naar duurzame ontwikkeling.’

Grondstoffen

Er is vooral veel bezorgdheid over de prijs van voedsel en brandstoffen.
Oekraïne en Rusland zijn allebei wereldspelers op de voedselmarkt, samen goed voor 53 procent van de wereldhandel in zonnebloemolie en zaden en 27 procent van de wereldhandel in tarwe.

‘De armste huishoudens, die het grootste deel van hun inkomen aan voedsel besteden, zullen nog meer onder druk komen staan, met ontbering en honger tot gevolg.’

De snel evoluerende situatie is vooral alarmerend voor ontwikkelingslanden, zegt het rapport. Maar liefst 26 Afrikaanse landen importeren meer dan een derde van hun tarwe uit Rusland en Oekraïne. Voor zeventien landen is dat zelfs meer dan de helft.

Volgens het rapport bestaat 5 procent van de import van de armste landen uit producten die waarschijnlijk snel duurder zullen worden. Voor rijkere landen ligt dat aandeel onder de 1 procent.

‘Stijgende voedsel- en brandstofprijzen zullen de meest kwetsbaren in ontwikkelingslanden treffen’, zegt Grynspan. ‘De armste huishoudens, die het grootste deel van hun inkomen aan voedsel besteden, zullen nog meer onder druk komen staan, met ontbering en honger tot gevolg.’

Rellen

Het risico op rellen, voedseltekorten en recessie kan niet worden uitgesloten, zegt het rapport, vooral gezien de fragiele toestand van de wereldeconomie en de ontwikkelingslanden door de covid-pandemie.

‘De effecten van stijgende voedselprijzen op lange termijn zijn moeilijk te voorspellen’, zegt het rapport. ‘Maar onze analyse van historische gegevens werpt licht op enkele verontrustende potentiële trends.’

Zo vielen globale prijsstijgingen voor voedselgrondstoffen eerder al samen met grote politieke gebeurtenissen, zoals de voedselrellen in 2007 en 2008 en de Arabische lente van 2011.