Energieprojecten drukken inwoners Chiapas weg

Chiapas, een deelstaat in het zuiden van het land, is het decor van heel wat grote energieprojecten. Zo zijn er zijn al vier grote waterkrachtcentrales actief, goed voor 45 procent van de waterkrachtcapaciteit in Mexico.

Maar bij de constructie van die centrales werden zowel het milieu als de lokale bevolking zwaar getroffen, zeggen ecologische en sociale organisaties.

Twee keer getroffen

Chicoasén, een gemeente van vijfduizend inwoners die tot de inheemse Nahoa- en Zoque-volken behoren, wordt nu voor een tweede keer getroffen.

In 1976 verdween een groot deel van de landbouwgrond in Chicoasén door de bouw van een waterkrachtcentrale. Nu komt er een tweede centrale, 100 kilometer verderop.

‘Ze hebben alles al kapot gemaakt. Met de grond kun je niets meer aanvangen.’

‘Ze hebben alles al kapot gemaakt. Met de grond kun je niets meer aanvangen’, zegt Antonio Herrera, lid van de plaatselijke landbouwcoöperatie. Hij kijkt vanop een afstand toe hoe een enorme mechanische arm zand en grind wegzuigt.

De nieuwe centrale, die een vermogen van 240 megawatt zal hebben, moet in juli 2018 operationeel zijn. Er komt een 900 meter lang kanaal en een 30 meter hoge dam.

Landbouwgrond

Begin vorig jaar kreeg CFE, het elektriciteitsbedrijf van de overheid, de toestemming om Chicoasén II te bouwen. Sindsdien kunnen de plaatselijke inwoners niet meer aan hun deel van de ejido, de coöperatieve landbouwgrond aan de rand van hun dorpen.

Volgens de milieu-impactstudie is er 234 hectare nodig voor het project, waarvan 188 voor het stuwmeer. Er is al 69 hectare onteigend.

In 1951 stelde de overheid 3440 hectare ter beschikking om een ejido te maken, in 1986 werd die oppervlakte verdubbeld. Er maakten 460 coöperanten gebruik van.

Beloftes niet nagekomen

Toen CFE in 1976 de eerste centrale bouwde, beloofde ze de betaling van een schadevergoeding voor de grond en ook een drinkwatersysteem, een school en een ziekenhuis. Geen van die beloftes werd nagekomen, zeggen de coöperanten.

‘CFE zegt dat het de toestemming heeft van de coöperanten, maar wij hebben hen die niet gegeven’

Ook vandaag blijven ze in de kou, zeggen ze. ‘We krijgen geen informatie van de waterkrachtcentrale. We weten niet wat er met de mensen die langs de rivier wonen gaat gebeuren. CFE zegt dat het de toestemming heeft van de coöperanten, maar wij hebben hen die toestemming niet gegeven’, zegt Claudia Solís, dochter van een coöperant.

De meeste bewoners zijn meer dan zestig jaar oud. Ze organiseerden al betogingen, hongerstakingen en juridische procedures. Voorlopig zonder resultaat. Een federale rechter verklaarde hun zaak wel ontvankelijk maar de werken werden niet stilgelegd.

Ook olie en gas

Ook de oliewinning neemt toe in Chiapas. Er wordt nu al op twintig plaatsen olie bovengehaald.

‘Die oliewinning heeft een impact op de bossen, de watervoorraden en de inheemse gemeenschappen’, zegt professor Fabio Barbosa van de economiefaculteit van de Nationale Autonome Universiteit van Mexico. ‘Het zal de conflicten die al bestaan nog verscherpen, maar de oliebedrijven laten zich niet afremmen door sociale conflicten.’

Volgens het vijfjarenplan voor aardgastransport komt er ook nog een 440 kilometer lange gasleiding tussen de deelstaten Chiapas en Oaxaca.