Instabiliteit dreigt in Bosnië-Herzegovina

Twintig jaar na het vredesakkoord dat een einde maakte aan de oorlog in voormalig Joegoslavië, koerst Bosnië-Herzegovina, dat jarenlang op ‘voorbeeldige wijze’ werkte aan vredesopbouw, in de verkeerde richting, waarschuwt de raad.

Bosnië-Herzegovina bestaat sinds de Akkoorden van Dayton uit 1995 uit twee autonome entiteiten, de Federatie van Bosnië-Herzegovina en de Republiek Srpska. Met name het door de Republiek Srpska aangekondigde referendum over onafhankelijkheid in 2018 baart de VN zorgen. Srpska wil ook een referendum houden over de vraag of het de autoriteit en besluiten van het centrale rechtssysteem in het land moet respecteren.

‘Het besluit van de nationale vergadering van Srpska moet nog bekrachtigd worden’, zei Valentin Inzko, de hoge vertegenwoordiger voor Bosnië-Herzegovina van de Verenigde Naties, dinsdag. ‘Er is nog een kans om deze schending van het vredesverdrag te herstellen. Ik verwacht van de autoriteiten in de Republiek Srpska dat ze een stap terug zetten van de afgrond en het referendum afblazen.’

Valentin herhaalde een waarschuwing die de Europese Unie eerder gaf. ‘Een dergelijk referendum ondermijnt de cohesie, soevereiniteit en territoriale integriteit van Bosnië-Herzegovina. Het dreigt ook de pogingen te ondermijnen om de sociaaleconomische situatie van alle burgers in heel Bosnië-Herzegovina te verbeteren, en verdere integratie in de EU te blokkeren.’

Lichtend voorbeeld

In de eerste tien jaar na de oorlog toonde het land zich een ‘lichtend voorbeeld’ op het gebied van vredesopbouw en herintegratie, zei Inzko. Er was bewegingsvrijheid, een rechtelijke macht, een miljoen vluchtelingen keerden terug naar huis, de economie stabiliseerde en drie legers die elkaar bestreden hadden, werden onder één ministerie van Defensie samengebracht.

Inzko pleit voor hervormingen om investeringen aan te trekken en banen te creëren.

In de daaropvolgende tien jaar ging het echter niet de goede kant op. Een hernieuwde poging om concrete resultaten te boeken en een positief momentum te creëren, is volgens hem niet gemakkelijk. ‘Maar het is absoluut noodzakelijk, omdat de problemen waar Bosnië-Herzegovina mee te maken heeft, diepgeworteld en in het systeem verankerd zijn. Ze reflecteren een ingewikkelde bureaucratie, de zwakke punten in de economie, en ook de gevestigde belangen die politieke leiders en staatsbedrijven hebben in het in stand houden van deze situatie.’

Inzko pleit voor serieuze politieke, sociale en economische hervormingen om investeringen aan te trekken en banen te creëren. ‘Als dat is gebeurd, zal de internationale gemeenschap via het IMF, de Wereldbank en andere instituten bereid zijn genereus hulp te bieden om het land door deze uitdagende periode te helpen.’

De komende paar maanden zijn volgens hem bepalend, omdat dan duidelijk wordt in hoeverre de autoriteiten in staat zijn hun eigen hervormingsagenda door te voeren.