Kameroense scholen zwichten voor terreur Boko Haram

“Ik neem liever ontslag dan op zo’n plaats te gaan werken”, zegt een leraar van de basisschool op de vraag waarom hij een baan in het Verre Noorden van Kameroen niet heeft aangenomen. James Ngoran is niet de enige leraar die weigert te verhuizen naar het aan Nigeria grenzende gebied waar de extremistische moslimorganisatie Boko Haram aanvallen uitvoert. “Veel onderwijzers die een plaats krijgen toegewezen in het Verre Noorden, gaan eenvoudigweg niet. Ze zijn allemaal bang voor hun leven”, zegt Wilson Ngam, ambtenaar bij de Regionale Delegatie voor Basisonderwijs in het Verre Noorden. Hij zegt dat in 2014 meer dan tweehonderd onderwijzers werk geweigerd hebben in de regio.

De overheid heeft in het Verre Noorden al talloze scholen gesloten vanwege het geweld van Boko Haram. Volgens Mounouna Fotso van het Kameroense ministerie van Onderwijs, zijn al meer dan 130 scholen dicht. De meeste van die scholen zijn te vinden in Mayo-Tsanaga, Mayo-Sava en Logone en Chari. Dit zijn allemaal gebieden die grenzen aan Nigeria, waar de terreurorganisatie zijn thuisbasis heeft.

Psychologische schade

Volgens de VN-kinderorganisatie Unicef gaat in het verre noorden van Kameroen slechts 49 % naar school.

Door de sluiting van scholen en de psychologische schade bij leerlingen en leerlingen, bestaat de zorg dat het Millenniumdoel (MDG) van de Verenigde Naties op het gebied van onderwijs niet gehaald zal worden in het Verre Noorden. De VN willen voor het einde van 2015 basisonderwijs voor iedereen op de wereld. Zowel de regering als burgerorganisaties zijn het erover eens dat basisonderwijs voor iedereen haalbaar moet zijn voor het einde van dit jaar in het zuiden van het land, waar praktisch alle kinderen naar school gaan. Volgens de VN-kinderorganisatie Unicef gaat in heel Kameroen gemiddeld 83 procent van de kinderen naar school. Maar in het Verre Noorden is dat slechts 49 procent.

Mahamat Abba, een inwoner van Fotocol wiens vier kinderen naar een openbare school gingen, is met zijn hele gezin gevlucht naar Kouseri bij de grens met Tsjaad. “Ik keek naar mijn kinderen en lieve vrouw en wist dat een kogel of bom hen op elk moment zou kunnen raken. We moesten wel naar een veiliger omgeving. Maar hier een leven opbouwen, is een nachtmerrie. We hebben alles achtergelaten”, zegt hij.

Alhadji Abakoura, afkomstig uit Amchidé, voegt eraan toe dat zijn stad lijkt op een spookstad. “De stad had zes basisscholen en een kleuterschool. Die zijn allemaal dicht.”

Overvolle scholen

We zitten nu in een situatie waarin er soms meer dan 130 leerlingen in een klas zitten.

Scholen die nog wel open zijn, moeten de extra leerlingen opvangen zonder dat ze daar extra geld voor krijgen. “We moeten tijdens de les soms op de vensterbank zitten omdat er te weinig zitplaatsen zijn”, zegt Ahmadou Saidou, een basisschoolleerling. Hij woont niet meer in Amchidé, waar in september twee leerlingen en een leraar omkwamen bij een aanslag. Ahmadou zegt dat er nu zes leerlingen zitten op bankjes waar er vroeger drie zaten.

“Onder normale omstandigheden zouden in elk klaslokaal maximaal 60 leerlingen moeten zitten”, zegt Mahamat Ahamat, regionaal afgevaardigde voor basisonderwijs. “We zitten nu in een situatie waarin er soms meer dan 130 leerlingen in een klas zitten. We proberen gevluchte leraren in te zetten op scholen waar deze leerlingen terechtkomen.”

Burgerrechten

Boko Haram is in de afgelopen jaren steeds actiever geworden in Kameroen. Zowel burgers als militairen werden slachtoffer van aanslagen en ontvoeringen. In antwoord op de crisis heeft Kameroen militaire en wettelijke hervormingen doorgevoerd. Er werd een nieuwe militaire zone ingericht in het Verre Noorden. Volgens minister van Defensie Edgar Alain Mebe Ngo’o, is die zone belangrijk om effectief te kunnen opereren. De Verenigde Staten, Duitsland en Israël hebben volgens berichten in de media militair materieel geleverd.

Volgens de minister wil Kameroen in de komende twee jaar 20.000 militairen werven om de strijd tegen het terrorisme op te voeren. Het land heeft ook wettelijke veranderingen doorgevoerd om die strijd te stroomlijnen. In december werd een antiterrorismewet goedgekeurd door het parlement die de doodstraf mogelijk maakt voor terroristische daden.

De oppositie, burgeractivisten en kerkleiders zijn kritisch over deze ontwikkelingen. Zij bestempelen die als niet-democratisch en vrezen dat ze uiteindelijk bedoeld zijn om de vrijheden van burgers in de perken.