Meer dan de helft van de hiv-diagnoses in Europa komt te laat

Van alle diagnoses in 2024 werd 54% te laat gesteld om nog een optimale behandeling mogelijk te maken. Vooral angst voor het stigma van een eventuele hiv-besmetting weerhoudt mensen ervan om zich op tijd te laten testen.

Deze ontnuchterende conclusie blijkt uit gegevens die deze week zijn gepubliceerd door de WHO en het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -Bestrijding (ECDC).

Late diagnoses 

Vorig jaar telde de Europese regio van de WHO - een groep van 53 landen in Europa en Centraal-Azië - in totaal 105.922 nieuwe hiv-diagnoses. Maar het hoge percentage late diagnoses laat zien dat veel mensen ook laattijdig startten met levensreddende antiretrovirale behandeling en gezondheidszorg. Het risico op het ontwikkelen van aids gaat daarmee niet alleen sterk de hoogte in, ook de kans op overlijden en de verdere overdracht van hiv nemen toe.

In de landen van de Europese Unie alleen ging het over iets meer dan 24.000 diagnoses - of 5,3 per 100.000 mensen. Maar uit analyse van deze data blijkt dat ook hier 48% van de hiv-diagnoses eerder laat na de besmetting werd gesteld. 

Hiv-testing normaliseren

Seks tussen mannen blijft de meest voorkomende wijze van overdracht in de EU maar ook het aantal hiv-diagnoses dat wordt toegeschreven aan heteroseksuele overdracht stijgt en vertegenwoordigt al bijna 46% van de diagnoses. Daarnaast lopen ook mensen die drugs injecteren een verhoogd risico op hiv-overdracht door het gebruik van een besmette naald.

‘We moeten dringend onze teststrategieën vernieuwen, met onder meer aandacht voor zelftests, en zorgen voor een snelle doorverwijzing naar zorg’, zegt Pamela Rendi-Wagner, directeur van het ECDC. ‘We kunnen aids alleen beëindigen als mensen hun status kennen.’

Nog een opvallend cijfer: in de EU waren migranten goed voor meer dan de helft van de nieuwe diagnoses, wat ook de noodzaak van op maat gemaakte, toegankelijke en cultureel competente preventie- en testdiensten onderstreept, zegt Rendi-Wagner.

De WHO wil hiv-testing meer normaliseren door er een routine van te maken en ook zelftests meer beschikbaar te stellen. ‘Het doel om aids uit te roeien in 2030 is niet onbereikbaar, maar de Europese regio moet dan wel snel handelen om de “testkloof” te dichten’, klinkt het.