Vluchtelingencrisis in Oost-Afrika bereikt kookpunt

Somaliërs op de vlucht. In Oost-Afrika slaan steeds meer mensen op de vlucht voor geweld en klimaatrampen

UNHCR Ethiopia/ J. Ose (CC BY-NC-ND 2.0)

In Oost-Afrika is het aantal vluchtelingen de voorbije 10 jaar verdriedubbeld naar bijna 5 miljoen. De situatie wordt stilaan onhoudbaar, zeggen VN-instanties, want de beschikbare middelen voor vluchtelingenwerk zijn intussen achteruitgegaan.

Het voorbije jaar alleen zijn er 300.000 vluchtelingen bijgekomen in de regio. Aanhoudende conflicten en natuurrampen gevoed door een veranderend klimaat, zorgden de voorbije jaren voor een sterke stijging van het aantal vluchtelingen die hulp nodig hebben. De combinatie met de stijgende kostprijs van voedsel en brandstof maakt de crisis compleet. Daardoor wordt namelijk ook de kloof tussen de beschikbare middelen en de behoeften steeds groter.

Rampjaar voor de regio

In een gezamenlijke verklaring trekken het Wereldvoedselprogramma (WFP) en Unhcr, de VN-vluchtelingenorganisatie, aan de alarmbel. Meer dan 70 procent van de vluchtelingen in Oost-Afrika krijgt geen volledig voedselrantsoen door financieringstekorten.

Een dodelijke mix van geweld, klimaatrampen en COVID-19 heeft de regio in zijn greep.

‘De ongelukkige realiteit is dat Oost-Afrika wordt geconfronteerd met een jaar van ongekende humanitaire behoeften, gedreven door ernstige klimaatschokken, aanhoudende conflicten en instabiliteit, en stijgende voedsel- en brandstofprijzen’, zegt Michael Dunford, WFP-directeur voor Oost-Afrika.

Een dodelijke mix van geweld, klimaatrampen en COVID-19 heeft de regio in zijn greep. In Ethiopië heeft de burgeroorlog de afgelopen maanden opnieuw aan intensiteit gewonnen. In Zuid-Soedan is er sinds de onafhankelijkheid van ‘het jongste land ter wereld’ in 2011 meer oorlog dan vrede geweest.

In Kenia, Somalië en Ethiopië maken ze op dit moment de ergste droogte in mee in veertig jaar. Zuid-Soedan wordt dan weer geteisterd door overstromingen.

Geen volledig rantsoen

Dat alles zorgt voor enorme vluchtelingenstromen. Oeganda vangt 1,6 miljoen vluchtelingen en asielzoekers op, het hoogste aantal in Afrika. In Soedan en Ethiopië verblijven respectievelijk 1,1 miljoen en 837.000 vluchtelingen en asielzoekers. De beschikbare middelen voldoen simpelweg niet om alle monden te voeden, aldus de VN-organisaties, met zware gevolgen.

Oeganda vangt 1,6 miljoen vluchtelingen en asielzoekers op, het hoogste aantal in Afrika.

‘Steeds meer kinderen onder de vijf jaar ervaren een hoge mate van groeiachterstand, omdat ze de voedingsstoffen missen om zich te ontwikkelen’, zegt Clementine Nkweta-Salami, regionaal directeur van Unhcr.

‘Gezinnen weten niet waar hun volgende maaltijd vandaan komt en gaan enorme schulden aan, verkopen wat ze kunnen of zetten hun kinderen aan het werk’, voegt ze eraan toe. ‘Het risico op huiselijk geweld neemt toe. Om mensen uit de gevarenzone te krijgen en hen te beschermen tegen ernstige risico’s, moeten ook hun voedselbehoeften adequaat worden aangepakt.’

Het WFP heeft 226,5 miljoen dollar nodig om volledige rantsoenen te kunnen verstrekken aan vluchtelingen in Oost-Afrika voor de periode van april tot september 2022.