Megadroogte in Chili tast watervoorraad aan: land maakt zich op voor toekomst zonder gletsjers

De aanhoudende droogte heeft Chili ondertussen al een groot deel van zijn kostbare watervoorraden gekost. Opvallend is dat de megadroogte al meer dan een decennium aanhoudt, en dat niemand die had zien aankomen.

‘Klimaatwetenschappers realiseerden zich pas in 2015 dat de aanhoudende droogte in Chili echt een groot probleem was’, zegt Francesca Pellicciotti, hoogleraar aan het Institute of Science and Technology Austria (ISTA). ‘De Chileense megadroogte werd in geen enkel klimaatmodel voorspeld. En toch is het gebeurd en duurt de droogte nog steeds voort.’

Om meer vat op de zaak te krijgen en goed te kunnen inschatten wat de gevolgen zijn, met name voor de drinkvoorraden van het land, hebben onderzoekers zich aan een toekomstscenario gewaagd. 

Uit hun bevindingen in Nature Communications Earth & Environment blijkt dat de uitgeputte gletsjers niet meer in staat zullen zijn om een soortgelijke megadroogte op te vangen, mocht die zich tegen het einde van de eeuw nog eens opnieuw voordoen. De experts roepen daarom op om nu al strategieën voor waterbeheer te ontwikkelen.

Toekomstscenario

Chili heeft een divers landschap met in het noorden de Atacama-woestijn, een meer gematigde, semi-droge vallei in het centrum en gletsjers in het zuiden. Voor watervoorziening is de Chileense bevolking afhankelijk van sneeuw en tijdens periodes van droogte is er het smeltwater van de gletsjers. 

‘Wat zou er gebeuren als Chili aan het einde van de eeuw door een soortgelijke megadroogte zou worden getroffen?’ Deze vraag stelde de Chileense onderzoeker Álvaro Ayala aan zijn collega en de antwoorden leidden tot een aantal echt interessante resultaten, zegt Pellicciotti.

Samen met twee Chileense aardwetenschappers heeft ze een toekomstscenario gemodelleerd op basis van de huidige gegevens van de droogte. Centraal in hun analyse staan de honderd grootste gletsjers in de zuidelijke Andes (Centraal-Chili en Argentinië), de majestueuze “watertorens” die momenteel de megadroogte nog kunnen bufferen, ten koste van hun eigen voortbestaan.

‘We zorgden ervoor dat we een duidelijk beeld hadden van het lot van de gletsjers, hoeveel massa ze verliezen en wat er met het water gebeurt’, legt Ayala uit. ‘Vervolgens hebben we het model geprojecteerd tot het einde van de 21ste eeuw, wanneer de gletsjers aanzienlijk kleiner zullen zijn dan nu, en hebben we onder deze omstandigheden een vergelijkbare megadroogte gesimuleerd.’

Ook in Europa

Volgens Álvaro Ayala zijn Chilenen altijd gewend geweest aan terugkerende droogtes om de vijf à zes jaar, die doorgaans een à twee jaar duurden. ‘Tijdens de eerste jaren van de huidige megadroogte bleven de mensen in Chili hoopvol dat de situatie het jaar erna zou verbeteren, en het jaar daarna hoopten ze dat weer’, zegt hij. Maar al snel volgde de ontgoocheling, want een keerpunt bleef uit, en dat al vijftien jaar lang.

Steeds meer wetenschappers zijn het er ook over eens dat periodes van megahitte het nieuwe normaal worden en dat ook een continent als Europa daar niet aan ontkomt.

In het licht hiervan benadrukken de onderzoekers de noodzaak van een gecoördineerd wereldwijd klimaatbeleid om effectieve strategieën voor waterbeheer te ontwikkelen. 

Volgens Pellicciotti beginnen landen als Chili die noodzaak ondertussen goed te begrijpen, maar dient Europa nog werk te maken van waterbeheer, scenario’s over concurrerend watergebruik en toewijzingsprogramma's. ‘Dergelijke scenario's moeten ook rekening houden met megadroogtes, wat wil zeggen dat er vanaf het begin sprake is van een systeem met een watertekort’, waarschuwt ze.