Megahaven in Kenia verhoogt spanningen tussen Soedans

Nieuws

Megahaven in Kenia verhoogt spanningen tussen Soedans

Megahaven in Kenia verhoogt spanningen tussen Soedans
Megahaven in Kenia verhoogt spanningen tussen Soedans

Tom Stevenson

14 oktober 2013

De plannen voor een megahaven in het noorden van Kenia kunnen de spanningen tussen de beide Soedans naar een hoogtepunt leiden. Dankzij de haven zou Zuid-Soedan olie kunnen uitvoeren zonder langs Soedan te moeten passeren.

De Lamu-haven is een megaproject, met een geschatte investering van 25,5 miljard dollar, drie luchthavens en een spoorlijn van 1500 kilometer. Er komt ook een olieraffinaderij in het nabijgelegen Bargoni, en een pijpleiding tot in Addis Abeba en Juba, de hoofdstad van Zuid-Soedan.

De haven wordt gezien als sleutelproject voor Kenia en bij uitbreiding Oost-Afrika. Maar er is ook de vrees dat de haven de economie van Soedan nog verder kan schaden. In het land zijn er al betogingen tegen de afschaffing van brandstofsubsidies.

Dankzij de nieuwe haven zou Zuid-Soedan immers olie kunnen uitvoeren via Kenia en zo de olieraffinaderijen van Soedan vermijden. Zo misloopt Soedan aanzienlijke transitinkomsten, een nieuwe klap nadat het land al 75 procent van de oliereserves heeft verloren toen Zuid-Soedan zich afscheurde in 2011. Sindsdien zijn de betrekkingen tussen beide landen gespannen.

Enorme bedreiging

“Het Lamu-project is een enorme bedreiging voor Khartoem in termen van verlies van inkomsten”, zegt EJ Hogendoorn van de International Crisis Group. “De transitbetalingen zijn hoog, omdat ze een compensatie vormen voor het verlies van olievoorraden door het Noorden. Feit is dat Zuid-Soedan zich kwetsbaar voelt, en het gevoel heerst dat ze bedrogen worden door Khartoem.”

Tegelijk stijgt de politieke druk in Soedan, waar zowel de oppositiepartijen als de Girifna protestbeweging de regering van Omar al-Bashir willen omverwerpen na het harde optreden van de ordetroepen tegen betogingen overal in het land.

“Elke dag zijn er protesten en sit-ins in verschillende wijken van Khartoem en andere steden”, zegt Girifna-lid en activist Yosra Akasha. “Het geweld van de regering zal de bevolking, die een waardig leven eist, gerechtigheid en de omverwerping van het regime, niet stoppen.”

Oud zeer

Olie is van bij het begin het belangrijkste discussiepunt tussen de twee Soedans. Khartoem gebruikt de transit en verwerking van de olie als troefkaart. Zo hield Soedan olietankers vast en leidde het grote hoeveelheden Zuid-Soedanese olie af als vergelding, omdat Zuid-Soedan niet de gewenste prijs betaald zou hebben. Soedan vroeg aanvankelijk meer dan 30 dollar per vat, terwijl Zuid-Soedan maar 1 dollar wilde betalen.

In september 2012 werd eindelijk overeengekomen dat de prijs 10 dollar per vat zou bedragen, een pak hoger dan wat internationaal gebruikelijk is.

Investeringen

De bouw van een megahaven in Kenia dreigt de spanningen opnieuw te doen oplopen, maar het duurt nog jaren voor de haven klaar is, en vraag is ook of alle middelen gevonden worden.

“Er is nog maar weinig concrete vordering gemaakt op de corridors”, zegt Ahmed Soliman, regiospecialist voor de denktank Chatham House. “De bouw van een pijpleiding naar Lamu zou wel eens een brug te ver kunnen blijken.”