Nooit eerder zoveel mensen op de vlucht in eigen land

Eind 2022 waren er wereldwijd 71,1 miljoen mensen op de vlucht in eigen land voor crisissen en conflicten. Nooit eerder waren er zoveel intern ontheemden, blijkt uit een rapport van het Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC) en de Noorse Vluchtelingenraad (NRC).

Op het einde van 2022 waren er 20 procent meer zogeheten intern ontheemden dan het jaar voordien. Het cijfer is al jaren aan het stijgen, in 2017 waren er ‘slechts’ 30,6 miljoen mensen op de vlucht in eigen land. Op elkaar inwerkende crisissen zoals oorlogen, honger en de gevolgen van de klimaatverandering zijn de voornaamste oorzaken van het trieste record.

Geweld en natuurrampen

Vooral snel escalerend geweld en langdurige conflicten zoals in de Democratische Republiek Congo en Oekraïne hebben bijgedragen tot het grote aantal intern ontheemden. In het Globale Zuiden vervoegen mensen op de vlucht voor geweld vaak de miljoenen anderen die al jaren in kampen leven omdat er geen oplossing komt voor het lokale conflict.

Vorig jaar moesten ook opvallend veel mensen hun huis verlaten door verwoestende natuurrampen. Het rapport noemt als voorbeeld Pakistan, waar deze zomer na ongeziene overstromingen een derde van het land onder water stond en zo’n 300.000 huizen volledig werden verwoest.

Van 71,1 miljoen intern ontheemden, zijn 62,5 miljoen volgens het rapport thuisloos als gevolg van conflicten en geweld en 8,7 miljoen als gevolg van natuurrampen.

Honger

Uit het rapport komt ook naar voren dat voedselzekerheid een belangrijke rol speelt bij het aantal mensen op de vlucht in eigen land. Conflicten, rampen en voedseltekorten zijn op elkaar inspelende crisissen die in 2022 lelijk huishielden in lage-inkomenslanden. Door hun afhankelijkheid van de invoer van voedsel, meststoffen en internationale hulp werden zij hard geraakt door de nasleep van de pandemie, de oorlog in Oekraïne en de wereldwijde energiecrisis.

Afrika ten zuiden van de Sahara is de regio waar de meeste mensen gedwongen werden hun thuis te verlaten.

Afrika ten zuiden van de Sahara is de regio waar de meeste mensen gedwongen werden hun thuis te verlaten, het aantal intern ontheemden groeide er vorig jaar tot 31,7 miljoen. Het geweld in het oosten van de Democratische Republiek Congo stortte het land in een diepe humanitaire crisis. In Somalië joegen droogte en honger meer dan een miljoen mensen op de vlucht, de regen blijft er al meer dan drie jaar uit.

NRC-baas Jan Egeland ziet de ‘perfecte storm’ van conflicten en natuurrampen met lede ogen aan, omdat het de jarenlange vooruitgang in het terugdringen van honger en ondervoeding in de wereld ondermijnt.

‘Conflicten en rampen hebben vorig jaar samen de reeds bestaande kwetsbaarheden en ongelijkheden tussen mensen verergerd, waardoor ontheemding is ontstaan op een schaal die we nooit eerder gezien hebben’, aldus de secretaris-generaal van de hulporganisatie.