Gedwongen sterilisatie treft vrouwen met hiv in Oeganda

Mayimuna Monica (niet haar echte naam) leeft al tien jaar met het hiv-virus dat aids kan veroorzaken. Ze verlangt naar een kind, maar die kinderwens zal ze moeten opbergen. In een staatsziekenhuis werd haar baarmoeder verwijderd toen ze er acht jaar geleden beviel.

‘Ik ben bevallen via een keizersnede. Ik besefte pas dat mijn baarmoeder tegelijkertijd werd verwijderd toen ik opnieuw zwanger wilde worden. Na twee jaar wachten ging ik naar het ziekenhuis om uit te zoeken waarom ik niet zwanger werd. Daar vertelden ze me dat ik geen baarmoeder meer had. Ik voelde me gekwetst en kreeg van geen enkele dokter een zinvolle uitleg waarom dat was gebeurd’, zegt Mayimuna.

Een miljoen

Mayimuna is een van de vrouwen wiens dossier werd onderzocht door de Internationale Gemeenschap van Vrouwen met hiv/aids in Oost-Afrika (ICWEA). Deze organisatie ijvert voor meer reproductieve rechten voor een miljoen vrouwen met hiv in vijf landen in Afrika en Azië.

In Oeganda deden vrouwen uit negen districten mee aan het onderzoek: 744 vrouwen die besmet waren met hiv, waarvan minstens 72 een gedwongen sterilisatie hadden ondergaan.

‘De meeste operaties vonden plaats in een staatsziekenhuis en naar aanleiding van een bevalling via een keizersnede’, zegt Dorothy Namutamba van ICWEA. ‘In minstens elf gevallen werden de vrouwen gedwongen om een sterilisatie te ondergaan. Ze kregen geen uitleg over wat er zou gebeuren en ondertekenden geen enkel document voor akkoord’, zegt ze. ‘Velen van hen ontdekten pas jaren later dat hun baarmoeder verwijderd was.’

Verlaten

Sommige vrouwen werd ook verteld dat de ingreep omkeerbaar was of nodig uit gezondheidsoverwegingen. Sterilisatie heeft echter niet alleen psycho-sociale consequenties voor deze vrouwen, ze verliezen ook een deel van hun vrouwelijke identiteit. Uit het onderzoek bleek dat sommige vrouwen na de ingreep verlaten werden door hun echtgenoot of te maken kregen met huiselijk geweld omdat ze geen kinderen op de wereld konden zetten.

‘Ons onderzoek toont aan dat medisch personeel beloond wordt voor gedwongen sterilisatie.’

‘Verschillende vrouwen rapporteerden sociale isolatie of de onmogelijkheid om in de gemeenschap of de familie nog iets te betekenen’, zegt Namutamba.

‘Ons onderzoek toonde aan dat gedwongen sterilisatie van vrouwen met hiv wijdverspreid is in Oeganda en dat medisch personeel ervoor beloond wordt’, zegt de directeur van ICWEA Lillian Mworeko. ‘Er zijn organisaties die de methode ondersteunen en medische hulpverleners geld geven als ze vrouwen binnen brengen en steriliseren.’

In Oeganda vinden nog steeds gedwongen sterilisaties plaats, ondanks het feit dat het tegenwoordig mogelijk is voor met hiv-besmette vrouwen om een kind ter wereld brengen dat hiv-negatief is.