Olie-industrie palmt kust van Rio de Janeiro in

Sinds de olieramp van 2000 is het aantal kleine vissers in de Baai van Guanabara met 60 procent gedaald. Nu zijn er nog maar negenduizend.

In januari 2000 lekte er 1,3 miljoen liter petroleum uit een gebroken olieleiding. Het kwam allemaal in de Baai van Guanabara terecht, de grootste baai van Brazilië; Rio de Janeiro ligt op de westelijke oever van de baai.

Grote olievelden

‘De olie-industrie betekent het einde van de visserij.’

Vroeger was bijna 80 procent van de baai visgebied, nu nog nauwelijks meer dan 10 procent, zegt activist Alexandre Anderson de Souza, leider van de plaatselijke vissers.

De olie-industrie bezet bijna de helft van het gebied en breidt nog uit. In 2006 begon Brazilië steeds meer grote olievelden onder de Atlantische Oceaan te ontdekken. In de buurt van de baai gaat daarom in 2016 een tweede raffinaderij van start.

‘De olie-industrie betekent het einde – het einde van de visserij, van de vissen en van de Baai van Guanabara’, zegt Anderson.

Ook het milieu komt in gevaar, zegt hij. Staatsoliebedrijf Petrobras heeft eilanden in de baai ingenomen voor verwerkings- en opslaginstallaties en voor olie- en gasleidingen.

Het geluid en de trillingen van gas en olie die onder hoge druk worden vervoerd, hebben een zware impact op het zeeleven.

Nationaal Park

Op 60 kilometer van Rio, vlakbij de noordoostelijke oever van de baai, komt er bovendien een nieuw knooppunt voor de olie-industrie, het Petrochemisch Complex van Rio de Janeiro (Comperj).

‘Men heeft de locatie voor het Comperj slecht gekozen’, zegt bioloog Breno Herrera. ‘Het bedrijf komt te liggen tussen beschermde natuurgebieden en een nationaal park. Het bedreigt rivieren die nog van goede kwaliteit zijn. Het is het laatste goed bewaarde gebied in de Baai van Guanabara.’

Weinig banen

De nieuwe oliewinning en de daarmee samenhangende groei van de scheepsindustrie bieden grote kansen voor de economie in de deelstaat Rio de Janeiro. Maar veel werkgelegenheid levert dat niet op.

‘De olieproductie genereert weinig banen. Ze heeft gekwalificeerde mensen met hoge lonen nodig en die willen dure diensten. Daardoor stijgen de plaatselijke kosten, wat andere industriesectoren verzwakt’, zegt Alexandre Szklo, energie-expert van de Federale Universiteit van Rio de Janeiro.

Voor de kust van Campos, 280 kilometer ten noordoosten van Rio de Janeiro, wint men al dertig jaar olie. Het betekende de doodsteek voor de plaatselijke suikerindustrie. De kosten stegen er tot het niveau van een grootstad.

Rio de Janeiro is nu al een van de duurste steden ter wereld. In vijf jaar tijd zijn de woningprijzen in de middenklassewijken verdrievoudigd.