Peru kiest voor linkse economische hervormingen
Ángel Páez
06 juni 2011
Peru moest gisteren (zondag) kiezen tussen twee economische modellen. De links-nationalistische Ollanta Humala, die volgens voorlopige tellingen de nieuwe president wordt, staat voor hervormingen die ook de armste Peruanen van de economische groei willen laten genieten. Fujimori stond voor de voortzetting van een neoliberaal model.
Peru heeft in tientallen jaren zo geen gepolariseerde en koortsachtige verkiezingen meegemaakt. De kiezers wisten perfect wat het belang was van deze verkiezingen maar velen hebben tot het laatste moment getwijfeld, zegt Eduardo Morón, directeur van het Onderzoekscentrum van de Universidad del Pacifico. Aan de vooravond van de verkiezingen had 15 procent van de Peruanen nog geen keuze gemaakt.
“Er zijn mensen die geloven dat men met een grotere staatsinmenging betere economische resultaten kan behalen en de extreme armoede op het platteland kan terugdringen, maar dat zijn doelstellingen die men niet van vandaag op morgen realiseert, hoeveel middelen of politieke wil men ook heeft”, zegt Morón.
Zelfkritiek bij Humala
Politicoloog Eduardo Dargent, auteur van de studie Demócratas precarios (Precaire democraten), zegt dat Humala tijdens zijn campagne blijk heeft gegeven van zelfkritiek en van de linkerzijde naar het politieke centrum is opgeschoven.
Bij zijn tegenstander heeft Dargent geen gelijkaardige gebaren gezien. Maar het is mogelijk dat Fujimori dit niet nodig had, zegt de politicoloog: het volstond dat haar kiezers een alternatief hadden voor Humala omdat ze geen economische veranderingen wilden.
Arme Andesgebieden
Zoals verwacht was de stem van de arme Peruanen gisteren van cruciaal belang. In de eerste ronde had Humala vooral gewonnen in regio’s met meer arme inwoners, zoals de Andesgebieden Apurimac, Huancavelica en Ayacucho. Gisteren deed hij dat opnieuw. Volgens een kaart die de Peruaanse krant El Comercio vandaag publiceerde (met drie kwart van de stemmen geteld), haalde Humala in Ayacucho bijvoorbeeld 70 procent, terwijl Fujimori in de hoofdstad Lima 57 procent haalde (tegenover 42 procent voor Humala).
De laatste jaren is de armoede aanzienlijk gedaald in Peru maar niet op het platteland, zeggen analisten. Daardoor is de sociale ongelijkheid in die gebieden verscherpt. Het Nationaal Instituut voor Statistiek en Informatica geeft aan dat de armoede in de periode 2004-2009 met 43,1 procent gedaald is in stedelijk gebieden en slechts met 13,6 procent op het platteland.
Voortzetting van Alberto Fujimori
Keiko Fujimori had aangekondigd dat ze het beleid van haar vader wou voortzetten en verbeteren, al distantieerde ze zich van diens “excessen”. Alberto Fujimori was president van 1990 tot 2000 en zit nu in de cel voor mensenrechtenschendingen en corruptie.
De campagne van Fuerza 2011, de partij van Keiko Fujimori, werd gekenmerkt door het uitdelen van geschenken, van keukengerei over truitjes tot voedsel. In tegenstelling tot in andere landen is deze praktijk niet verboden in Peru.
Socorro Arce, woordvoerder van Fuerza 2011 in Ayacucho, zei tijdens de campagne dat “de campagnegeschenken goed onthaald werden, vooral door moeders in de sectoren D en E (laagste inkomens, nvdr).” Fuerza 2011 wilde die sectoren bereiken “om hen te herinneren aan de aandacht die Alberto Fujimori had voor de meest behoeftige sectoren.”
Economische hervormingen nodig
Zelfs in kringen die kritisch staan ten opzichte van Humala, zoals het private Peruaanse Instituut voor Economie (IPE), erkent men de noodzaak van diepgaande hervormingen van het economische en sociale model.
“In de campagne werd gezegd dat Fujimori voor continuïteit stond en Humala voor een verandering van model, maar het is niet duidelijk wat dit inhoudt”, zegt Pablo Secada van het IPE. “Uiteraard is het noodzakelijk grote veranderingen door te voeren in het economische beleid en de openbare sector om zo een meer inclusief model te construeren.”
Onderzoeker Eduardo Morón (Universidad del Pacifico) wees er tijdens de campagne al op dat beide kandidaten geen antwoord hebben geboden op een cruciaal thema als de decentralisering van het land. “De kandidaten hebben zelfs niet vermeld hoe ze de drie bestuursniveaus, het centrale, regionale en lokale, op elkaar gaan afstemmen. De volgende regering zal een enorme inspanning moeten leveren om de drie niveaus op één lijn te krijgen. Dit zou kunnen gedwarsboomd worden door de sociale conflicten. Wie ook wint, hij of zij zal de helft van het land tegen hebben.”
In de laatste week van mei zette de inheemse Aymara-bevolking in de regio Puno een reeks protestacties op uit onvrede met de mijnactiviteit in hun gebied. Het protest, dat de steun had van de regionale en lokale autoriteiten, werd opgeschorst tot na de presidentsverkiezingen.
Volgens het laatste rapport van de nationale ombudsman zijn in april alleen al 233 protestacties geregistreerd in heel het land. De meeste vonden plaats in de armste regio’s, in de helft van de gevallen draaide het om sociale en milieueisen.
Lees ook: Voorlopige tellingen geven Humala overwinning in Peru