Politieke broedermoord in Oekraïne: president Porosjenko dumpt Saakasjvili

Saakasjvili nam in november vorig jaar ontslag als gouverneur van Odessa en richtte de politieke partij Platform van Nieuwe Krachten op om oppositie te voeren tegen Porosjenko. Saakasjvili beschuldigde Porosjenko er onophoudelijk van laks te zijn tegenover corruptie.

MO* volgt het pad van Saakasjvili in Oekraïne en Georgië sinds 2016: 

29 augustus 2016: Hoe een Georgische voorhoede Oekraïne klaarstoomt voor het Westen. Lees hier.

7 oktober 2016: Waarom een autobom in Georgië belangrijk is voor de Europese Unie. Lees hier.

8 november 2016: Koningsdrama in Oekraïne. Lees hier.

15 november 2016: Wil Saakasjvili in Oekraïne een “Trumpke” doen? Lees hier.

27 juli 2017: Politieke broedermoord in Oekraïne. Lees hier.Dat doet bij de partij van Saakasjvili, maar ook bij verschillende onafhankelijke activisten en waarnemers, vermoedens rijzen dat de beslissing van Porosjenko machtsmisbruik is, een autoritaire maatregel om een deel van de oppositie uit te schakelen. Sinds begin dit jaar voert Saakasjvili campagne voor vervroegde parlementsverkiezingen en enkel Oekraïense staatsburgers kunnen een partij leiden die meedoet aan parlementsverkiezingen.

De Oekraïense Migratiedienst zei dat Saakasjvili in 2015 foute informatie had verschaft toen hij het staatsburgerschap kreeg, namelijk dat er nergens een strafonderzoek tegen hem liep. Natuurlijk liep er een onderzoek tegen hem in Georgië voor verduistering en machtsmisbruik, maar dat was een algemeen bekend gegeven waar ook president Porosjenko zich van bewust was toen hij het staatsburgerschap van Saakasjvili goedkeurde.

Saakasjvili’s partij in Oekraïne vreest dat de Oekraïense president Porosjenko in Georgië heeft gepraat over de uitlevering van Saakasjvili.

President Porosjenko weigert het decreet waarin hij Saakasjvili’s staatsburgerschap intrekt, openbaar te maken. Zijn woordvoerder roept de nieuwe wet op de bescherming van persoonsgegevens in, die Oekraïne moest stemmen in het kader van hervormingen die de EU had gevraagd.

Op zijn facebookpagina schreef Saakasjvili dat dit het einde is van de democratie in Oekraïne, en het begin van de installering van een dictatuur, en: ‘het pad van ongrondwettelijke daden om de macht te behouden’.

Op 24 juli had Porosjenko de Commissie Staatsburgerschap, die beslist over de erkenning en intrekking van staatsburgerschap, al herschikt. Hij benoemde onder andere een ambtenaar van de administratie van de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj.

Zorgwekkender is dat president Porosjenko een paar weken voor deze beslissing op staatsbezoek was in Georgië, waar hij president Giorgi Margvelashvili ontmoette. Saakasjvili’s partij in Oekraïne vreest dat Porosjenko in Georgië heeft gepraat over de uitlevering van Saakasjvili. De intrekking van Saakasjvili’s Oekraïense staatsburgerschap zou een eerste stap in die richting zijn, ook al heeft de Georgische regering dat tijdens het bezoek niet gevraagd aan Porosjenko.

David Sakvarelidze, de oprichter van Saakasjvili’s Oekraïense partij - Sakvarelidze was adjunct-procureur generaal van Georgië tot 2012, parlementslid voor Saakasjvili’s Georgische partij Verenigde Nationale Beweging, en in Oekraïne adjunct-procureur generaal tot 2016 - zei in juni al op de Oekraïense televisie dat president Porosjenko de kwestie van de uitlevering had besproken met Saakasjvili’s Georgische aartsvijand Bidzina Ivanishvili.

Ivanishvili, leider van de huidige regeringspartij Georgische Droom, heeft een rekening te vereffenen met Saakasjvili. Amnesty International rapporteerde dat activisten van Georgische Droom, toen in de oppositie, onder Saakasvili’s presidentschap in Georgië in elkaar geslagen werden door gemaskerde mannen. Vele mensen in de publieke sector werden ontslagen wegens vermeende banden met Georgische Droom.

Toen de Verenigde Nationale Beweging, de Georgische partij opgericht door Saakasjvili in 2001, de presidentsverkiezingen verloor in 2013, begon Georgische Droom een arrestatiecampagne tegen de voormalige topambtenaren en partijleden van de Verenigde Nationale Beweging.

‘Dit is de volgende stap in Porosjenko’s voorbereiding om zijn tweede ambtstermijn veilig te stellen door repressie van de civiele maatschappij en de oppositie.’

Op het moment van de intrekking van zijn Oekraïens staatsburgerschap was Saakasjvili in de Verenigde Staten, waar hij nu nog altijd is.

Sergii Leshchenko, een bekende journalist en Maidan-activist die in 2014 verkozen werd als parlementslid voor de partij van president Porosjenko, schrijft op zijn facebookpagina: ‘Saakasjvili kan niet naar Oekraïne terugkeren omdat hij dan gearresteerd zal worden en onmiddellijk aan Georgië uitgeleverd zal worden.’

Vandaag heeft Leschenko zware kritiek op Porosjenko: ‘Dit is de volgende stap in Porosjenko’s voorbereiding om zijn tweede ambtstermijn veilig te stellen door repressie van de civiele maatschappij en de oppositie.’

Saakasjvili heeft nu geen staatsburgerschap meer, omdat hij het Georgische ook al had verloren in december 2015.

Hij zal waarschijnlijk in beroep gaan tegen de beslissing omdat deze volgens hem ongrondwettelijk is. Onder internationaal recht kan een land het staatsburgerschap van een burger die geen ander staatsburgerschap heeft, niet intrekken.

Ook Oekraïense mensenrechtenexperten en rechtsgeleerden hebben de beslissing ongrondwettelijk genoemd. Het is de eerste keer dat een Oekraïense president het staatsburgerschap van één van zijn tegenstanders intrekt.

Tijdens zijn gouverneurschap in Odessa van 2015 tot 2016 haalde Saakasjvili topleden van zijn Georgische partij Verenigde Nationale Beweging naar Odessa om deel uit te maken van zijn team. Hun situatie in Oekraïne is niet langer veilig.

‘De Georgische regering heeft een lijst van mensen die onder Saakasjvili werkten’, zei Timur Nishnianidze, voormalig consul van Georgië in Odessa, in 2016 aan MO*. ‘We zijn uitgestoten uit de politiek van ons eigen land. De Georgische regering vindt het niet leuk dat wij in Oekraïne resultaten boeken. Ik ben er zeker van dat wij hier een serieuze politieke toekomst hebben.’

Het ziet er steeds meer naar uit dat dat niet langer het geval is, ook al zijn de Oekraïense en Georgische politiek erg onvoorspelbaar.