Rechter in Californië verklaart doodstraf ongrondwettelijk

In de staat Californië zijn sinds de herinvoering van de doodstraf in 1978 negenhonderd mensen veroordeeld tot de doodstraf, maar slechts dertien zijn er terechtgesteld. Het resultaat, oordeelt rechter Cormac J. Carney, “is dat voor de meeste veroordeelden een systematische vertraging hun executie zo onwaarschijnlijk heeft gemaakt dat de doodstraf die met zorg en overweging is opgelegd door de jury, in stilte is omgevormd tot een straf die geen enkele rationele jury of wetgever zou opleggen: een leven in de gevangenis met de verre kans op een terechtstelling.”

Willekeur

Een dergelijke straf is niet alleen onmenselijk, argumenteert de rechter, maar komt ook neer op willekeur. “Terechtgesteld worden in een dergelijk systeem, waar zovelen veroordeeld worden maar slechts enkelen echt worden geëxecuteerd, is een schending van de meest fundamentele beschermingen in een rechtstaat: dat de overheid niet arbitrair de ultieme straf van de dood mag opleggen.”

Mensenrechtenorganisaties zijn opgetogen over het vonnis. “De gerechtigheid gebiedt ons om deze poppenkast voor eens en altijd te beëindigen”, zegt Matt Cherry van de organisatie Death Penalty Focus in een reactie. “Het is tijd om de gebrekkige wetgeving te vervangen door een levenslange straf zonder mogelijkheid op borg vrij te komen. Dat is de beste manier om zeker te zijn dat veroordeelde moordenaars achter de tralies blijven tot ze overlijden, zonder tientallen miljoenen aan belastinggeld te verspillen aan rechtszaken.”

De kans is groot dat er ook in andere staten gelijkaardige processen worden aangespannen. “Ik heb goede hoop dat dit vonnis het momentum zal aanzwengelen om deze wrede, onmenselijke en vernederende praktijk in de VS voor eens en altijd af te schaffen”, zegt Steven Hawkins van Amnesty International USA. “Al meer dan een derde van de staten heeft de doodstraf afgeschaft en we zullen niet rusten tot ook de rest dat voorbeeld volgt. De VS kunnen geen land zijn dat echt belang hecht aan mensenrechten zolang er gevangenen geëxecuteerd worden.”