Regeringen houden burgers dom over overheidsuitgaven

Van de 85 landen die IBP doorlichtte, gaven slechts vijf regeringen uitgebreide informatie over hun budgetten. Zo’n twaalf andere landen gaven “significante” informatie aan het publiek, stelt het rapport.
Het best scoorden (in aflopende volgorde) Groot-Brittannië, Zuid-Afrika, Frankrijk, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. Deze landen haalden allemaal meer dan 81 punten op een schaal van 100. Tachtig procent van de landen verschaft het publiek echter niet uitgebreid of niet tijdig informatie die nodig is om inzicht te krijgen in de besteding van overheidsgeld.
Bijna de helft van de landen verstrekt zo weinig informatie, dat het vrijwel onmogelijk is om verspilling, fout management of corruptie op te sporen. De landen die het slechts presteren zijn volgens IBP Sao Tomé e Principe, Equatoriaal Guinea, de Democratische Republiek Congo, Soedan, Rwanda, Saudi-Arabië en Algerije. Nederland en België werden niet betrokken in het onderzoek.

Legitimiteit

“Gemiddeld genomen is het belabberd gesteld met de transparantie in de wereld”, concludeert het rapport. “Dit gebrek aan transparantie moedigt onzorgvuldige uitgaven en corruptie aan. En omdat het publiek buitengesloten wordt bij de besluitvorming, wordt ook de legitimiteit en impact van overheidsinitiatieven ondermijnd, onder meer op het gebied van armoedebestrijding.”
In het algemeen bleken meer ontwikkelde landen ook transparanter op het gebied van overheidsuitgaven, maar er waren enkele uitzonderingen. Zuid-Afrika belandde op de tweede plaats en Brazilië op de achtste, net achter Noorwegen en Zweden. Peru, Sri Lanka, Botswana, Colombia, Papoea-Nieuw-Guinea en India horen bij de eerste twintig landen op de lijst.
“In alle categorieën, van goed presterend tot heel slecht presterend, vinden we zowel rijke als arme landen”, zegt Warren Krafchik, directeur van IBP. “Met andere woorden: armoede of afhankelijkheid van hulp of olie- en gasinkomsten, is geen afdoende excuus om niet adequaat inzicht te geven in besteding van budgetten.” Uit het onderzoek blijkt ook dat veel arme landen die momenteel onvoldoende transparant zijn tegenover burgers, dat met weinig geld en inspanning kunnen veranderen. Vaak stellen is de informatie al beschikbaar voor interne doeleinden of als verantwoording aan donoren.
“Het enige wat deze landen hoeven te doen, is de informatie die ze al hebben beschikbaar stellen via internet”, zegt Krafchik. “Het probleem is niet dat de informatie of capaciteit er niet is, maar dat de politieke wil ontbreekt om die informatie toegankelijk te maken voor het publiek.”